Πριν από δύο χρόνια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε για πρώτη φορά την επιδημία covid-19 “πανδημία”, ωθώντας τις χώρες να δράσουν. Ο όρος αυτός δεν υπάρχει στην ταξινόμηση του ΠΟΥ για τα επιδημιολογικά στάδια, όμως η χρήση του φάνηκε να βοήθησε τις χώρες να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους του νέου κορονοϊού.
Δύο χρόνια αργότερα από την πανδημία έχουν πεθάνει επισήμως 6 εκατομμύρια άνθρωποι, ή 18 εκατομμύρια σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε σήμερα το επιστημονικό περιοδικό The Lancet, και ο ΠΟΥ εξακολουθεί να τονίζει ότι έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου έξι εβδομάδες νωρίτερα, καταγγέλλοντας ότι πολλοί λίγοι άνθρωποι τότε τον άκουσαν.
Όντως στις 30 Ιανουαρίου 2020 ο ΠΟΥ κήρυξε «επείγουσα κατάσταση για τη δημόσια υγεία διεθνούς εμβέλειας» (PHEIC). Μέχρι τότε δεν είχαν καταγραφεί νεκροί από τον κορονοϊό εκτός Κίνας και λιγότερες από 100 μολύνσεις είχαν εντοπιστεί εκτός της χώρας από όπου ξεκίνησε η επιδημία στα τέλη του 2019.
Όμως η διατύπωση, αν και πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο προειδοποίησης του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού, ήταν πολύ τεχνική για να γίνει κατανοητή από το ευρύ κοινό.
Τελικά οι περισσότερες χώρες συνειδητοποίησαν πραγματικά τον κίνδυνο στις 11 Μαρτίου 2020. Μια καθυστέρηση που εξακολουθεί να εξοργίζει τον ΠΟΥ.
«Η λέξη πανδημία είχε γίνει έμμονη ιδέα για τον κόσμο», σχολίασε ο Μάικλ Ράιαν επικεφαλής της υπηρεσίας του ΠΟΥ για τις έκτακτες καταστάσεις.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «η προειδοποίηση του Ιανουαρίου ήταν πολύ πιο σημαντική από την ανακοίνωση του Μαρτίου».
«Θέλετε η προειδοποίηση να σας λέει ότι θα πνιγείτε ή προτιμάτε να σας επισημαίνει ότι έρχεται η καταιγίδα;», διερωτήθηκε στη διάρκεια ερωταπαντήσεων που δέχθηκε χθες Πέμπτη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Οι άνθρωποι δεν άκουγαν. Κρούαμε τον κώδωνα του κινδύνου και οι άνθρωποι δεν αντιδρούσαν», τόνισε.
«Ορίστε η πανδημία σας!»
Ο ΠΟΥ ενοχλήθηκε ακόμη περισσότερο από την έλλειψη αντίδρασης των κρατών επειδή δέχθηκε ο ίδιος επικρίσεις ότι στην αρχή διαχειρίστηκε λανθασμένα την κρίση.
Κάποιες χώρες επέκριναν τον οργανισμό ότι καθυστέρησε να αναγνωρίσει ότι ο κορονοϊός μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά οι περισσότερες κατηγορίες βασίστηκαν στο γεγονός ότι δίστασε να κηρύξει υγειονομικό συναγερμό.
«Πολλοί άνθρωποι στα μέσα ενημέρωσης και παντού χρησιμοποίησαν αυτό το επιχείρημα, ότι ο ΠΟΥ κήρυξε την πανδημία πολύ αργά. Είναι λάθος!», υπογράμμισε ο Ράιαν.
Για τον ίδιο «ο κόσμος είχε λάβει έγκαιρη προειδοποίηση για την επικινδυνότητα της πανδημίας».
Στις 11 Μαρτίου 2020 «είχαμε αγανακτήσει και είπαμε: εντάξει, θέλετε μια πανδημία, ορίστε η πανδημία σας».
Τότε ο κορονοϊός είχε ήδη εξαπλωθεί σε πολλές χώρες εκτός Κίνας, κυρίως στην Ιταλία και το Ιράν, με συνολικά περισσότερα από 118.000 κρούσματα να έχουν αναφερθεί σε 114 χώρες και σχεδόν 4.300 θανάτους.
Στις 9 Μαρτίου ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς είχε ήδη επισημάνει ότι «η απειλή μιας πανδημίας έχει γίνει πολύ πραγματική».
Δύο ημέρες αργότερα είχε χαρακτηρίσει την κατάσταση “πανδημία” στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που μεταδόθηκε από το διαδίκτυο. Μάλιστα ο Τέντρος είχε χρησιμοποιήσει τότε τον όρο 10 φορές.
Και είχε υπογραμμίσει: «Ανησυχούμε βαθιά τόσο από τα ανησυχητικά επίπεδα εξάπλωσης και σοβαρότητας όσο και τα ανησυχητικά επίπεδα αδράνειας» στον κόσμο.
«Έχουμε λοιπόν εκτιμήσει ότι η covid-19 μπορεί να χαρακτηριστεί πανδημία», είχε δηλώσει.
Δύο χρόνια αργότερα η Μαρία Βαν Κέρκοβ επικεφαλής της αντιμετώπισης της covid-19 στον ΠΟΥ, δεν κρύβει την αγανάκτησή της για τη λάθος εκτίμηση των χωρών.
«Θα ξανασυμβεί! Πότε πραγματικά θα μάθουμε;», διερωτήθηκε.
