Το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα, καθώς μέσα σε μια νύχτα δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες είδαν τα οικόπεδά τους να μετατρέπονται σε… χωράφια, χάνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα δόμησης.
Ειδικότερα, μεγάλες αλλαγές στη δόμηση μικρών οικισμών φέρνει το νέο Προεδρικό Διάταγμα, με χιλιάδες ακίνητα να χάνουν το δικαίωμα οικοδόμησης. Το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου τέθηκε σε ισχύ και ανα-οριοθετεί πάνω από 10.000 οικισμούς της χώρας.
Το Διάταγμα αφορά οικόπεδα σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων με έκταση κάτω από δύο στρέμματα.
Σημειώνεται ότι τα εν λόγω οικόπεδα βρίσκονται στη Γ’ ζώνη οικισμών (δηλαδή επεκτάσεις μετά το 1983) και δεν είναι πλέον οικοδομήσιμα.
Τι προβλέπει το Προεδρικό Διάταγμα
Το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αφορά την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων.
Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία μετουσιώθηκε στο Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, έκανε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας να ανησυχούν.
Η απόφαση του ΣτΕ συρρικνώνει σημαντικά τα όρια ρίχνοντας ουσιαστικά στην εκτός σχεδίου περιοχή, ιδιοκτησίες, οι οποίες έως τώρα θεωρούνταν εντός των οικισμών και βεβαίως είχαν σαφώς μικρότερες απαιτήσεις οικοδομησιμότητας. Αυτό οδηγεί σε απαξίωση της περιουσίας τους, αλλά και σε σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις, απειλώντας πολλά χωριά με μαρασμό, αλλά και εξαφάνιση από τον χάρτη.
Οριοθέτηση οικισμών
Προβλέπονται τρεις πολεοδομικές ζώνες, με διαφοροποιήσεις στην αρτιότητα και τους όρους δόμησης:
- Ζώνη Α: Το συνεκτικό τμήμα του οικισμού που προϋφίσταται του 1923 (ιστορικός πυρήνας),
- Ζώνη Β: Το συνεκτικό τμήμα που αναπτύχθηκε από το 1923 έως το 1983,
- Ζώνη Β1: Το διάσπαρτο τμήμα που αναπτύχθηκε από το 1923 έως το 1983.
Ως οριοθέτηση νοείται ο καθορισμός του ορίου του οικισμού και του πολεοδομικού κανονισμού αυτού στο πλαίσιο εκπόνησης Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ), Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) ή αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος (Π.Δ.). Ως καθορισμός ορίου οικισμού νοείται και η επανέγκριση του ορίου ή η αναοριοθέτηση αυτού.
Όλα τα στοιχεία που αφορούν τα κτίσματα πρέπει να ανάγονται υποχρεωτικά σε χρόνο προγενέστερο του έτους 1985 και να προκύπτει η ύπαρξη του οικισμού ως αυτοτελούς οικιστικού συνόλου με 10 τουλάχιστον κτίρια (π.χ. κατοικίες, αποθήκες κ.ά.) ή και άλλες κοινόχρηστες ή κοινωφελείς λειτουργίες ή κοινόχρηστους χώρους (π.χ. σχολείο, εκκλησία, πλατεία κ.ά.).
Από την οριοθέτηση αποκλείονται συνολικά 15 περιπτώσεις, όπως γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, ζώνες αιγιαλού - παραλίας, εκτάσεις πλάτους 200 μ. από τον άξονα υπεραστικών τμημάτων του βασικού εθνικού οδικού δικτύου.
Αρτιότητα Οικοπέδων
Όσον αφορά τις τρεις πολεοδομικές ζώνες:
Ζώνη Α:
- Ελάχιστο εμβαδό 2.000 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 15 μ. σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο
- Ελάχιστο εμβαδό 500 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 10 μ. σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο (ισχύει για μικρούς απομακρυσμένους οικισμούς π.χ. ημιορεινοί)
- Ισχύουν παρεκκλίσεις για προϋφιστάμενα οικόπεδα ελάχιστου εμβαδού 150 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. υπό την προϋπόθεση προσώπου σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.
Ζώνες Β και Β1:
- Ελάχιστο εμβαδό από 300 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 10 μ. σε κοινόχρηστο χώρο
- Για οικόπεδα που δημιουργήθηκαν μετά τις 4.11.2011 ισχύει πρόσθετη προϋπόθεση ελάχιστου μήκους προσώπου (α) 10 μ. για εμβαδό οικοπέδου έως 500 τ.μ. και (β) 15 μ. για εμβαδόν μεγαλύτερο των 500 μ.
Πάντως, για όλες τις Ζώνες (Α, Β και Β1) προβλέπεται ότι οικόπεδα που, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, δημιουργήθηκαν ή κατατμήθηκαν νομίμως με βάση προϊσχύουσες διατάξεις ή με βάση τα ορισθέντα μεγέθη σε προγενέστερη πράξη οριοθέτησης του οικισμού, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση, εφόσον έχουν πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.
Πρέπει να σημεωθεί ότι οι νέες διατάξεις δεν τίθενται σε άμεση ισχύ, αλλά εφαρμόζονται μέχρι την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος οριοθέτησης εκάστου οικισμού, με εξαίρεση την απαγόρευση ανέγερσης βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων για τις οποίες απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων εκτός των ορίων των οικισμών και σε απόσταση έως και 500 μ. περιμετρικά αυτών. Μέχρι τότε εφαρμόζονται οι αντίστοιχες για κάθε είδος οικισμού πολεοδομικές διατάξεις.
Ενώ οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος οριοθέτησης των οικισμών θεωρούνται νόμιμες και ισχυρές και οι προβλεπόμενες οικοδομικές εργασίες εκτελούνται νομίμως. Επιτρέπεται η ενημέρωση και η αναθεώρηση οικοδομικών αδειών σε ισχύ ή και για παράταση ισχύος, καθώς και η έκδοση έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας, σύμφωνα με τους όρους δόμησης που χορηγήθηκε η άδεια.
