Φορολογικό νομοσχέδιο: Οι αλλαγές - Ποια επιδόματα «χάνουν» χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες

Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που θα ισχύσει από το νέο έτος και στο οποίο οι ελεύθεροι επαγγελματίες αντιδρούν καθώς περιέχει ρύθμιση, με την οποία επιβάλλεται «χαράτσι» στα εισοδήματα τους, ενώ τούς αποκλείει από τα επιδόματα που μέχρι τώρα δικαιούνταν, θα περιλαμβάνει 22 αλλαγές.

Ειδικότερα, η σημαντικότερη αλλαγή θα είναι ο νέος τρόπος, με τον οποίο θα φορολογηθούν περίπου 730.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, καθώς θα τα εισοδήματα τους φορολογηθούν με τεκμαρτό τρόπο.

Από την άλλη πλευρά, στο φορολογικό νομοσχέδιο, υπάρχει και ρύθμιση για αύξηση των αποδοχών, χάρη στην αύξηση του αφορολόγητου, κατά 1.000 ευρώ, κάτι που οδηγεί σε χαμηλότερη παρακράτηση φόρου,  περισσότεροι από 1,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι που έχουν παιδιά θα δουν από τον τρέχοντα μήνα, αν είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή συνταξιούχοι, αλλά και από τον επόμενο μήνα, αν είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι.

Αλλαγές έρχονται και στο φορολογικό καθεστώς εκείνων που διαχειρίζονται ακίνητα τα οποία διαθέτουν για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Εκείνοι οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές που έχουν στην κατοχή τους, πάνω από 3 ακίνητα, θεωρούνται από την Εφορία επιχειρηματίες και θα πρέπει να ανοίξουν βιβλία.

Επίσης, «κόβονται» οι συναλλαγές για αγοραπωλησίες ακινήτων με μετρητά, καθώς πλέον θα υλοποιούνται πλέον μέσω τραπέζης.

Παράλληλα, η κυβέρνηση «προσφέρει» ως δέλεαρ ελάφρυνση 10% σε όσους ιδιοκτήτες κατοικιών, που θα ασφαλίσουν τα σπίτια τους για φυσικές καταστροφές. 

Επίσης όλοι οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις θα είναι υποχρεωμένοι να διαβιβάζουν τα έσοδα και τα έξοδα τους στην πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ.

Οι βασικότερες αλλαγές που έρχονται στο φορολογικό σύστημα από την 1η Ιανουαρίου 2024 είναι οι εξής:

1. Η φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και ατομικών επιχειρήσεων θα γίνει το 2024, για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2023, με τεκμαρτό τρόπο. Ωστόσο προβλέπονται εξαιρέσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων εστιάζονται στους νέους επαγγελματίες, σε όσους έχουν δραστηριότητα σε περιοχές με μικρό πληθυσμό, τους πολύτεκνους κ.λπ.  Το ανώτερο τεκμαρτό εισόδημα καθορίζεται στις 50.000 ευρώ. Παράλληλα προβλέπεται πλήρης απαλλαγή από το τεκμήριο όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως ασθένεια, εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας, φυσικές καταστροφές, λόγοι ανωτέρας βίας κ.λπ., για τους αυτοαπασχολούμενους με Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών (ΑΠΥ) έως 3 εργοδότες, ενώ η απαλλαγή αφορά και τους αγρότες. Βασικό κριτήριο για το ύψους του τεκμηρίου είναι ο βασικός μισθός. Το τεκμήριο μεταβάλλεται ανάλογα με τα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο της μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου της επιχείρησης σε σχέση με το μέσο όρο του κλάδου.
2. Οριζόντια μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος που σήμερα είναι 650 ευρώ και πλέον θα διαμορφωθεί στα 325 ευρώ για όλους τους επαγγελματίες. Για κάθε επιπλέον υποκατάστημα το Τέλος μειώνεται στα 300 ευρώ από 600 ευρώ.
3. Αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ το αφορολόγητο για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με παιδιά. Σε ετήσια βάση η ελάφρυνση κυμαίνεται από 90 ευρώ έως 220 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών.
4. Οι μεταβιβάσεις ακινήτων θα γίνονται πλέον υποχρεωτικά με την χρήση τραπεζικών εργαλείων. Κάθε συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά θα θεωρείται άκυρο και θα απαγορεύεται η μεταγραφή του.
5. Η καταβολή κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) θα γίνεται πλέον αποκλειστικά με χρεωστική κάρτα.
6. Αυξάνεται το πρόστιμο για συναλλαγές με μετρητά. Για αγορές αξίας πάνω από 500 ευρώ με μετρητά, από 100 ευρώ που είναι σήμερα, θα διαμορφωθεί στο διπλάσιο της αξίας της απόδειξης.
7. Υποχρεωτική διαβίβαση στην πλατφόρμα myDATA, όλων των εσόδων και εξόδων. Τα έσοδα που θα δηλώνονται από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν θα μπορεί να είναι μικρότερα από τα έσοδα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα. Επίσης, οι δαπάνες μιας επιχείρησης που δεν έχουν διαβιβαστεί δεν θα εκπίπτουν.
8. Ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρήσεις υποχρεώνονται πλέον σε ηλεκτρονική έκδοση τιμολογίων.
9. Διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS τον Μάρτιο του 2024
10. Επέκταση των POS στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν.
11. Ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως έως το τέλος του έτους.
12. Αμοιβή από 100 μέχρι 3.000 ευρώ στους πολίτες που καταγγέλλουν, μέσω της εφαρμογής «Appodixi», περιστατικά εκδόσεως αποδείξεων από παραποιημένες ή παραβιασμένες ταμειακές μηχανές.
13. Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ. Μονιμοποιούνται οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε μεταφορές, τουριστικό πακέτο, γυμναστήρια,  σχολές χορού, εισιτήρια στους κινηματογράφους, τα θέατρα και ζωολογικούς κήπους, αγαθά σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία. Παρατείνεται έως τις 30 Ιουνίου 2024 ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ στον καφέ και τα ροφήματα στην εστίαση καθώς και στα κόμιστρα στα ταξί.  Από την 1η Ιανουαρίου 2024 επανέρχεται στο 24% ο συντελεστής ΦΠΑ στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα ποτά (αναψυκτικά, μπύρες χωρίς αλκοόλ, αεριούχα νερά).
14. Μεγαλύτερη θα είναι στο εξής η μείωση φόρου για ανακαίνιση ακινήτων. Οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ. Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών. Όλες οι δαπάνες θα πρέπει να  προκύπτουν από τιμολόγια τα οποία έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και διαβιβαστεί στην ΑΑΔΕ από τον προμηθευτή μέσω του συστήματος myDATA.
15. Όπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος οι αιτήσεις για χωριστές φορολογικές δηλώσεις από τους συζύγους θα πρέπει να υποβάλλονται μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου και αυτές θα είναι δεσμευτικές και για τους δύο και δεν θα μπορούν να αναιρεθούν μετά το πέρας της εν λόγω ημερομηνίας.
16. Αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των μακροχρόνιων μισθώσεων, με τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση θα υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, να τηρούν βιβλία και να εκδίδουν φορολογικά στοιχεία. Επίσης όπως είναι φυσικό για όλους τους επιτηδευματίες θα επιβαρύνονται με τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο.
17. Καταργείται  ο φόρος διαμονής και επιβάλλεται «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση» το οποίο θα επιβαρύνει επιπλέον και όλες τις βραχυχρόνιες μισθώσεις με 1,5 ευρώ την ημέρα.
18. Επεκτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, που είναι 0,5% επί των εσόδων.
19. Αύξηση προστίμων για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Τα πρόστιμο για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, το οποίο σήμερα είναι οριζόντιο, ανέρχεται σε 5.000 ευρώ και επιβάλλεται στον διαχειριστή, είτε είναι κύριος ή επικαρπωτής ή τρίτος, θα ορίζεται πλέον στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του εκάστοτε τελευταίου φορολογικού έτους και κατ' ελάχιστο στα 5.000 ευρώ.
20. Θέσπιση ανώτατου ορίου διάρκειας 60 ημερών σε κάθε βραχυχρόνια μίσθωση: Το όριο των 60 ημερών αφορά στη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά.
21. Αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για νοθεία, λαθρεμπόριο καυσίμων ή παρεμπόδιση του ελέγχου: προβλέπεται σφράγιση της εγκατάστασης για δύο χρόνια, ενώ ορίζεται ότι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα των οποίων η εγκατάσταση σφραγίστηκε, δεν μπορούν να δραστηριοποιηθούν στη διακίνηση ενεργειακών προϊόντων επίσης για δύο χρόνια από τη διαπίστωση της παράβασης.
22. Μειώνονται οι φόροι συγκέντρωσης κεφαλαίου (από 0,5% σε 0,2%) και χρηματιστηριακών συναλλαγών κατά 50%, σε 1 τοις χιλίοις

Ποια επιδόματα χάνουν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες με το τεκμαρτό εισόδημα

Επτά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες που λαμβάνουν προνοιακά και κοινωνικά επιδόματα θα πρέπει να τα ξεχάσουν από το 2024. Με βάση το νέο τεκμαρτό εισόδημα που ξεκινάει από 10.920 ευρώ τον χρόνο και φτάνει τα 14.196 ευρώ μετά από 12 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας, χιλιάδες επαγγελματίες θα αποκλειστούν από την καταβολή μιας σειράς επιδομάτων όπως το επίδομα τέκνων, το επίδομα στέγασης ή ο ΕΝΦΙΑ.

Μέχρι τώρα το χαμηλό δηλωθέν εισόδημα οδηγούσε στη χορήγηση των επιδομάτων στο 70% των επαγγελματιών, αλλά πλέον πολλοί από τους σημερινούς δικαιούχους είτε θα κοπούν είτε θα λαμβάνουν πολύ χαμηλότερο επίδομα.

Τα χαμένα επιδόματα

Ειδικότερα τα επιδόματα που θα χάσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι:

• Επίδομα τέκνων: Το επίδομα παιδιού καταβάλλεται με βάση τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, το ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα και την κατηγορία του ισοδύναμου οικογενειακού εισοδήματος. Στο νόμο προβλέπονται τρεις κατηγορίες οικογενειακού εισοδήματος και συγκεκριμένα α) η πρώτη κατηγορία: έως 6.000 ευρώ, β) η δεύτερη: από 6.001 ευρώ έως 10.000 ευρώ και γ) η τρίτη: από 10.001 ευρώ έως 15.000 ευρώ. Για τον προσδιορισμό της κατηγορίας οικογενειακού εισοδήματος λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα που αναφέρεται στο εκκαθαριστικό του τρέχοντος οικονομικού έτους. το ποσό του επιδόματος παιδιού ανέρχεται μηνιαίως: α) για την πρώτη κατηγορία οικογενειακού εισοδήματος σε 70€ για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο, 70 ευρώ για το δεύτερο και 140 ευρώ για το τρίτο και κάθε τέκνο πέραν του τρίτου, β) για την δεύτερη κατηγορία σε 42 ευρώ για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο, 42 ευρώ για το δεύτερο και 84 ευρώ για το τρίτο και κάθε τέκνο πέραν του τρίτου και γ) για την τρίτη κατηγορία σε 28 ευρώ  για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο, 28 ευρώ για το δεύτερο και 56 ευρώ  για το τρίτο και κάθε τέκνο πέραν του τρίτου.
• Επίδομα στέγασης: Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού. Το ποσό του επιδόματος στέγασης ορίζεται για τον δικαιούχο 70 ευρώ το μήνα και για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ το μήνα.
• ΕΝΦΙΑ: Σήμερα ο ΕΝΦΙΑ περιορίζεται στο ήμισυ εφόσον το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματά της ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος ή συμβιών και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένων υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ. και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν υπερβαίνει το ποσό των 85.000 ευρώ για τον άγαμο, των 150.000 ευρώ για τον έγγαμο και τον ή τη σύζυγό του ή συμβιούντα ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των 200.000 ευρώ για τον έγγαμο, τον ή την σύζυγό του ή συμβιούντα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι επαγγελματίες που απολάμβαναν τη μείωση αυτή θα τη χάσουν. Για παράδειγμα, σήμερα επαγγελματίας με έξι χρόνια λειτουργίας, δηλώνει 5.000 ευρώ, έχει μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 50%. Με το νέο σύστημα το δηλωθέν εισόδημα θα είναι τουλάχιστον 10.920 ευρώ (τεκμαρτό). Εξαιτίας της αύξησης του εισοδήματος θα χάσει την έκπτωση.

Επιμέλεια: Νάντια Βαβουράκη