Αυξάνονται σημαντικά τα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων σε όλο τον κόσμο, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύσσει “κατάσταση εκτάκτου ανάγκης δημόσιας υγείας”. Τα κρούσματα στη χώρα μας ανέρχονται στα 39, ύστερα από την επίσημη ημερήσια καταγραφή του ΕΟΔΥ.
Συγκεκριμένα είναι όλοι άνδρες με διάμεση ηλικία τα 37 έτη (22-59), εκ των οποίων 13 ανέφεραν ταξίδι στο εξωτερικό εντός του χρόνου επώασης της νόσου (33%).
Σημειώνεται, ότι τα καταγεγραμμένα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα έχουν ήδη αναρρώσει ή αναρρώνουν σε γενικά καλή κλινική κατάσταση.
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση αφορούν στα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της λοίμωξης από ιό της ευλογιάς των πιθήκων στην Ελλάδα, βάσει των δεδομένων που έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ και έχουν καταγραφεί μέχρι τις 4 Αυγούστου 2022.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι ιογενής λοίμωξη που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1958. Έκτοτε, εμφανίζεται σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής. Μεταδίδεται μέσω της επαφής με άγρια ζώα και από άνθρωπο σε άνθρωπο με τη στενή σωματική επαφή.
Τον Μάιο του 2022 καταγράφηκε αυξημένος αριθμός κρουσμάτων ευλογιάς πιθήκων σε μη ενδημικές χώρες. Συνολικά, στην Ευρώπη, μέχρι τις 2 Αυγούστου 2022 καταγράφηκαν 15.926 κρούσματα της νόσου σε 38 διαφορετικές χώρες.
Πώς μεταδίδεται;
Η μετάδοση συμβαίνει μεταξύ ανθρώπων που βρίσκονται σε πολύ στενή επαφή, (επαφή με δέρμα, σωματικά υγρά και αναπνευστικά σταγονίδια). Παράδειγμα, αν κάποιος έρθει σε επαφή με τα εξανθήματα που περιέχουν υγρό και υπάρχουν στο δέρμα του ασθενούς μπορεί να κολλήσει.
Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί όταν κάποιος εισπνεύσει μεγάλα αερομεταφερόμενα σταγονίδια, αν φιλήσει κάποιον ή αν φταρνιστεί και βρίσκεται δίπλα του. Μετάδοση μπορεί να συμβεί σε μακρινές πτήσεις μέσα στα αεροπλάνα, εάν κάποιος κάθεται δίπλα σε μολυσμένο για αρκετές ώρες, σύμφωνα με τους New York Times.
Τα μεγάλα σταγονίδια γενικά δεν μπορούν να ταξιδέψουν περισσότερο από περίπου ένα μέτρο μακριά, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC), γι’ αυτό και αν βρεθεί κρούσμα σε κλειστό χώρο, θα κολλήσουν μόνο όσοι βρίσκονται πολύ κοντά του.
Άλλος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω μολυσμένων ρούχων, κλινοσκεπασμάτων ή άλλων λευκών ειδών (πετσέτες κλπ)
Σε ποια περίπτωση πρέπει να επισκεφθώ γιατρό;
Αν παρατηρήσετε στο δέρμα σας έντονες κοκκινίλες, σπυράκια ή φλύκταινες, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον ΕΟΔΥ και να ενημερώσετε ότι έχετε συμπτώματα, που μοιάζουν με αυτά της ευλογιάς των πιθήκων.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, αυτό επιβάλλεται στις εξής περιπτώσεις:
- αν υπάρχει ιστορικό ταξιδιού από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες τρεις εβδομάδες,
- αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει μολυνθεί με την ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες τρεις εβδομάδες,
- αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.
Προς το παρόν δεν υπάρχει τεστ που θα μπορούσε κάποιος να κάνεις στο σπίτι του για τη διάγνωση της νόσου, κάτι που σημαίνει πως όποιος έχει ύποπτα συμπτώματα, θα πρέπει να επισκεφθεί νοσοκομείο για να εξεταστεί εργαστηριακά.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να μολυνθούν;
Όλοι κινδυνεύουν να νοσήσουν κατόπιν έκθεσης στον ιό, ειδικά οι νεότερες γενιές που δεν έλαβαν το εμβόλιο της ευλογιάς, το οποίο σταδιακά σταμάτησε στη χώρα μας να χορηγείται μέχρι το 1980, όταν η νόσος είχε εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ και το ECDC, υπάρχουν ενδείξεις ότι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης, καθώς και όσοι έχουν ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρες της Αφρικής όπου ενδημεί η νόσος.
Τα συμπτώματα
Η νόσος προκαλεί τα εξής συμπτώματα: πυρετό, πόνους στο σώμα και διόγκωση στους λεμφαδένες. Στην πορεία εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά φυσαλιδώδη εξανθήματα, (φουσκάλες με υγρό), που εμφανίζονται στο πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και σε πολλές περιπτώσεις και στα γεννητικά όργανα.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι συνήθως μια ήπια νόσος και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χωρίς θεραπεία μέσα σε 14 με 28 ημέρες.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της νόσου αφορά κυρίως την διαχείριση των συμπτωμάτων της. Παραδείγματος χάριν, όσοι ασθενείς έχουν εξανθήματα στον πρωκτό ή το ορθό και μπορεί να αισθάνονται έντονο πόνο, ο γιατρός τους μπορεί να τους χορηγήσει παυσίπονα ή θεραπείες διευκόλυνσης της αφόδευσης.
Κατά τον ίδιο τρόπο, ασθενείς με πληγές στο στόμα που μπορεί να έχουν δυσκολία στην κατάποση, μπορεί να χρειαστεί να λάβουν φάρμακα για την αντιμετώπιση του συμπτώματος αυτού. Κάποιοι άλλοι που νοσούν από δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις και μπορεί να έχουν μεγάλες ανοιχτές αλλοιώσεις στο δέρμα, ενδέχεται να χρειαστούν αντιβιοτικά.
Το αντιικό τεκοβιριμάτη συνιστάται μόνο για χορήγηση σε άτομα που εκδηλώνουν πιο συστηματικά συμπτώματα ή εξανθήματα σε όλο το σώμα και ως εκ τούτου έχουν υψηλό κίνδυνο για επιπλοκές από την ευλογιά των πιθήκων.
Σχετικά με τα εμβόλια
Δύο εμβόλια που αναπτύχθηκαν για τη νόσο της ευλογιάς, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της λοίμωξης από ευλογιά των πιθήκων.
Αυτό που χρησιμοποιείται πιο συχνά στις ΗΠΑ ονομάζεται Jynneos, αποτελείται από δύο δόσεις, οι οποίες γίνονται με μεσοδιάστημα ενός μήνα, δηλαδή η πρώτη δόση σήμερα και η δεύτερη μετά από 30 ημέρες.
Μάλιστα, τα εμβόλια έχουν και θεραπευτική δράση και τα CDC συνιστούν να εμβολιάζονται όλοι όσοι είναι θετικοί, τέσσερις ημέρες μετά τη διάγνωση. Αυτό, όπως γράφουν οι New York Times, θα μπορούσε να μειώσει τα συμπτώματα και να παρέχει καλύτερη πρόληψη.
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (EMA) ενέκρινε τη χορήγηση του πρώτου εμβολίου για την ευλογιά των πιθήκων.
Πρόκειται για το εμβόλιο Imvanex, της δανέζικης εταιρίας Bavarian Nordic, το οποίο είχε εγκριθεί για τις χώρες της ΕΕ από το 2013 για την πρόληψη της ευλογιάς.
