Οι τηνιακές γλυκές τυρόπιτες, το σαντορινιό μελιτίνι, η αστυπαλιώτικη πουντζά και οι σιφνέικες μελόπιτες… Η Μέκκα των γλυκών της Λαμπρής είναι οι “λαμπρές” αιγαιοπελαγίτικες εκδοχές τους.
O επισκέπτης των νησιών του Αιγαίου θα δει το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και της Κυριακής του Πάσχα τις νοικοκυρές, ενίοτε και με χρωματιστές ποδιές, να πηγαινοέρχονται στα φρεσκοασβεστωμένα για τη νέα σεζόν πλακόστρωτα. Με χαμόγελο και περηφάνια να κρατούν σκεπασμένα ταψιά ή πιάτα άλλοτε με ασπροκέντητα και άλλοτε με ταπεινά αλουμινόχαρτα.
Η προσεκτική κίνηση του αποδέκτη που ξεσκεπάζει την αιγαιοπελαγίτικη γαστρονομική μαγεία έχει ως σημείο έναρξης έναν αλουμινένιο ήχο ή απλά τη θέα και την ευωδιά της γλυκιάς αίσθησης του να περνάς τις πασχαλινές ημέρες σε ένα νησί του Αιγαίου.
Όταν το τσιζκέικ χορεύει Μπάλο
Μήλος, Σύρος, Τήνος, Άνδρος, Σαντορίνη, Αστυπάλαια, Σίφνος, Σίκινος… είναι μόνο μερικά από τα νησιά που το ανάλατο τυρί, η βάση της κυκλαδίτικης γλυκιάς παράδοσης μπορεί να βρεθεί στα τοπικά καταστήματα και τους συνεταιρισμούς. Για τους γνώστες ή απλά για τους ντόπιους η βάση για τα γλυκά του Πάσχα με τον αιγαιοπελαγίτικο αέρα μπορεί να βρεθεί απευθείας από τους κτηνοτρόφους του κάθε νησιού.
Έτσι τα νηστίσιμα αλλά παιχνιδιάρικα λαζαράκια δίνουν τη θέση τους στα τυρένια πασχαλινά γλυκά. Και έτσι αντιλαμβανόμαστε, ότι κάθε έννοια που σχετίζεται με το τσιζκέικ χορεύει Μπάλλο στα νησιά και τους ουρανίσκους μας, κάθε Πάσχα, εδώ και εκατοντάδες χρόνια.
Το τυρί, που αν αλατιστεί θα γίνει φέτα, ανακατεύεται με μπόλικα χτυπημένα αυγά, γλυκαίνει με ζάχαρη και μέλι, αρωματίζεται με κανέλα, πορτοκάλι ή βανίλια και βρίσκει τον δρόμο του συναντώντας την εκδοχή του πασχαλινού γλυκού του νησιού του.
Τηνιακές γλυκές τυρόπιτες, τσιμπητές ή λυχναράκια
Οι γλυκές τυρόπιτες, το πασχαλινό γλυκό της Τήνου, έχει πολλά ονόματα, αλλά όποιο και αν χρησιμοποιήσετε για να τις αναζητήσετε, θα σας καταλάβουν και θα σας οδηγήσουν σε αυτά τα μικρά γευστικά θαύματα σε μέγεθος μπουκιάς. Αν και μετά από χρόνια πείρας… ο ενδεδειγμένος τρόπος για να φαγωθούν είναι οι δύο μπουκιές.
Αρχικά μια μπουκιά μέχρι τη μέση. Με προσοχή και σωστή κλίση του χεριού, ώστε για να μη χαθεί μέρος του μίγματος με το λεγόμενο πέτρωμα, ή πιο απλά από την τυρένια γέμιση. Στο σημείο αυτό στεκόμαστε, χαζεύουμε χρώματα και απολαμβάνουμε αρώματα.
Το εξωτερικό χρώμα του κεριού τονίζει το βίωμα της πασχαλινής εμπειρίας στο εδώ και στο τώρα, ενώ η συνολική εικόνα μας θυμίζει ότι γευόμαστε ένα μικρό έργο παραδοσιακής τέχνης.
Κάθε πτυχή του και ένα τσίμπημα με οδοντογλυφίδα. Όσα περισσότερα και λεπτοδουλεμένα είναι τα τσιμπήματα, τόσο πιο χρονοβόρα η διαδικασία. Η παράδοση του νησιού θέλει τις νοικοκυρές να μεταφέρονται από σπίτι σε σπίτι και να αλληλοβοηθιούνται, ενώ σιγοτραγουδούν. Αλλά και να συναγωνίζονται στον αριθμό των τσιμπημάτων που καταφέρνουν στην προετοιμασία της κάθε τυρόπιτας.
Και αφού ανα-γνωρίσετε αυτά τα δεδομένα μπορείτε να ολοκληρώσετε και την μπουκιά σας.
Το σαντορινιό μελιτίνι
Το μελιτίνι είναι το μικρό γλυκό της Σαντορίνης, που φτιάχνεται με παλιά παραδοσιακή συνταγή, και επίσης "τσιμπιέται" με τα δάχτυλα των κοριτσιών και των γυναικών του νησιού αναβιώνοντας μια μοναδική γαστρονομική τέχνη. Το αποτέλεσμα θυμίζει τις μαργαρίτες της άνοιξης αλλά δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως το τελικό του σχήμα μοιάζει με κόσμημα.
Μάλιστα βγαίνει και… σε διάφορα μεγέθη, μεσαίο, μικρό, το μελιτινάκι, και μεγάλο ή αλλιώς τάρτα μελιτίνι. Στο κέντρο είναι αφράτο και γευστικό, με μείγμα που αποτελείται από ανθότυρο ή μυζήθρα, αλεύρι, αυγά, ζάχαρη και φυσική μαστίχα ή βανίλια.
Το όνομα μελιτίνι προέρχεται από την αρχαία λέξη μελίτερος, που σημαίνει γλυκός σαν μέλι.
Τα αστυπαλιώτικα πουγκιά ή πουντζά
Στην Αστυπαλιά, όπως συνηθίζουν να τη λένε οι ντόπιοι, το Πάσχα απολαμβάνουν τα χαρακτηριστικά πασχαλινά πουγκιά ή πουντζά.
Πρόκειται για κάτι υπέροχα, κίτρινα κουλούρια, αρωματισμένα και χρωματισμένα με ζαφορά, η οποία συλλέγεται από τους άγριους κρόκους του νησιού.
Τον κρόκο ή αλλιώς ζαφορά, όπως αποκαλούν στην Αστυπάλαια αυτό το μωβ αυτοφυές λουλουδάκι, τον συλλέγουν οι ντόπιοι κάθε χρόνο από τα βουνά του νησιού για να κάνουν την «κουμπάνια» τους, όπως λένε τον ετήσιο εφοδιασμό με την ποσότητα που χρειάζεται το κάθε σπίτι. Άλλωστε το Πάσχα είναι σίγουρο πως θα τη χρειαστούν.
Οι σιφνέικες και οι μυκονιάτικες μελόπιτες
Τα συστατικά για τις περίτεχνες μελόπιτες είναι το μέλι, η κανέλα, η λεγόμενη τυροβολιά και το μεράκι. Και το αποτέλεσμα είναι κάτι ανάμεσα σε βρώσιμο υφαντό και γευστικό πίνακα.
Οι μελόπιτες εκπέμπουν με τρόπο μεστό την κυκλαδίτικη μαγειρική κουλτούρα αφού κάθε ταψάκι, κάθε πίτα στολίζεται διαφορετικά. Άλλωστε κάθε μικρό γευστικό θαύμα, κάθε έργο κυκλαδικής γαστρονομικής τέχνης οφείλει αλλά και είναι μοναδικό.
