Στη δημοσιοποίηση των στοιχείων που αφορούν την εξαήμερη εργασία σε επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με κυλιόμενες βάρδιες, κατά το πρώτο 15νθήμερο του Ιουλίου, προχώρησε το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Στο χρονικό διάστημα έως τη Δευτέρα 15 Ιουλίου, το ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» κατέγραψε τα παρακάτω δεδομένα:
- Σύνολο εργοδοτών στη χώρα που απασχολούν εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας: 326.482 εργοδότες και 382.775 παραρτήματα.
- Αίτηση για χρήση της έκτακτης βάρδιας εργασίας υπέβαλαν συνολικά: 690 επιχειρήσεις για 1.671 παραρτήματα, δηλαδή αίτηση έχει υποβάλει το 0,44% των παραρτημάτων της χώρας.
- Από τα 1.671 παραρτήματα που υπέβαλαν αίτηση, πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου (δηλ. συνεχής λειτουργία 24/7 με κυλιόμενες βάρδιες, ή 24ωρη λειτουργία 5 ή 6 ημερών με κυλιόμενες βάρδιες) τα 291, δηλαδή ποσοστό 17,4% επί των αιτήσεων και 0,076% επί του συνόλου των παραρτημάτων.
- Στις περιπτώσεις μη νόμιμης υπαγωγής με χρήση του μέτρου, η εργασία που τυχόν παρασχέθηκε από εργαζομένους κρίνεται ως παράνομη και εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις.
«Όμηροι» ήδη χιλιάδες εργαζόμενοι
Tο πρώτο Σάββατο εφαρμογής του μέτρου, περίπου 1.600 επιχειρήσεις 24ωρης λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, υπέβαλαν δηλώσεις στο σύστημα Εργάνη για μια έξτρα ημέρα απασχόληση σε χιλιάδες εργαζομένους.
Τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του μέτρου αρκετές επιχειρήσεις (πχ σούπερ μάρκετ) επιχείρησαν να μπουν στο ΕΡΓΑΝΗ για να δηλώσουν ότι επιθυμούν να εφαρμόσουν το εξαήμερο λόγω φόρτου εργασίας αλλά το σύστημα τους «πέταγε έξω» καθώς δεν ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής του μέτρου.
Μάλιστα ορισμένες επιχειρήσεις (πχ. αλυσίδες φούρνων και ζαχαροπλαστείων) προσπάθησαν τεχνηέντως να «παραπλανήσουν» την ΕΡΓΑΝΗ προσθέτοντας νέους ΚΑΔ ώστε να γίνει αποδεκτό το αίτημά τους.
«Γκρίζα» περιοχή
Την ώρα που οι εργαζόμενοι παραμένουν μετέωροι και στο έλεος των εργοδοτών όσον αφορά την εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας από την 1η Ιουλίου σε λιανικό εμπόριο και βιομηχανία, όπως επιβεβαιώνουν νομικοί και εργατολόγοι, ο η κυβέρνηση βαφτίζει το κρέας «ψάρι» και επιμένει ότι αφορά ελάχιστες επιχειρήσεις και με προϋπόθεση την σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου.
Όπως επισημαίνουν οι εργατολόγοι στη διάταξη υπάρχει μια γκρίζα περιοχή καθώς η 6ήμερη εργασία μπορεί να εφαρμοστεί και σε επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί 24 ώρες, όταν αντιμετωπίζουν «εξαιρετική και απρόβλεπτη αύξηση του φόρτου εργασίας».
Δεν μπορεί να αρνηθεί ο εργαζόμενος
«Κατ’ αρχάς, ο νόμος δεν φαίνεται να χορηγεί δικαίωμα άρνησης στους εργαζομένους» – επισημαίνει στο imerisia.gr ο γνωστός δικηγόρος εργατολόγος Γιάννης Καρούζος – σε περίπτωση που κληθούν από τον εργοδότη τους ο οποίος ασκεί το διευθυντικό του δικαίωμα να εργαστούν και έκτη ημέρα, κατά παρέκκλιση του πενθήμερου συστήματος εργασίας.
Οι νέες διατάξεις φαίνεται να καθιστούν την απασχόληση την έκτη ημέρα νόμιμη και άρα υποχρεωτική για τους εργαζόμενους, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι η αξίωση του εργοδότη για απασχόληση την έκτη ημέρα συνδέεται πρώτον με τη συνδρομή εξαιρετικών συνθηκών και δεύτερον με την καταχώριση αυτής στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο. Πληρουμένων των δύο αυτών προϋποθέσεων, οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νέου νόμου μπορούν να ζητούν από τους εργαζομένους τους να εργαστούν και την έκτη ημέρα της εβδομάδας.
Η μόνη δυνατότητα των εργαζομένων να αρνηθούν απασχόληση την έκτη ημέρα μπορεί να αναζητηθεί στο άρθρο 659 ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο «Αν παρουσιαστεί ανάγκη για εργασία πέρα από τη συμφωνημένη ή τη συνηθισμένη, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη». Δηλαδή πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος μπορεί να αρνηθεί την εργασία κατά την 6η ημέρα, λόγω σωματικής αδυναμίας εξαιτίας ασθένειας καθώς η άρνησή του δεν είναι αντίθετη στην καλή πίστη δεν γίνεται δηλαδή λόγω ιδιοτροπίας ή φυγοπονίας.
Πολλά τα κενά του νόμου
Τα κενά όμως του νόμου είναι πολλά, επισημαίνει ο καθηγητής ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ) Αλέξης Μητρόπουλος, καθώς ούτε ο νόμος ούτε η υπουργική απόφαση που ακολούθησε διευκρινίζουν «ποιο θα είναι το συνολικό εβδομαδιαίο ωράριο των εργαζομένων που καλούνται να εργαστούν και την έκτη μέρα με απόφαση του εργοδότη, αν δηλαδή θα λογίζονται 48 ή 40 ώρες την εβδομάδα».
Επίσης δεν διευκρινίζεται αν η έκτη μέρα που θα απασχολείται ο εργαζόμενος «θα λαμβάνεται υπόψη για την ασφάλισή του». Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο ΕΦΚΑ λαμβάνει υπόψη πέντε ημέρες ασφάλισης την εβδομάδα, άρα 25 ημέρες ασφάλισης τον μήνα, στο ανώτατο επίπεδο, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, όπως είναι όσοι κατέχουν Βαρέα και Ανθυγιεινά Ένσημα (ΒΑΕ) ή όσοι είναι ναυτικοί.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η άποψη του τομεάρχη Εργασίας και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Γαβρήλου, ο οποίος επισημαίνει με δήλωσή του ότι «η ρύθμιση όπως θεσπίστηκε αφήνει ανεξέλεγκτους τους εργοδότες να επικαλούνται καταχρηστικά και σύμφωνα με τα συμφέροντά τους τον “φόρτο εργασίας” της επιχείρησής τους».
