Ο «λευκός καπνός» που βγήκε από τη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης εβδομάδας δίνει σήμερα τη σκυτάλη στη συνεδρίαση των 27 υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε που λαμβάνει χώρα στο Λουξεμβούργο.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ είχε υπογραμμίσει ότι «υπάρχει ισχυρή και ομόφωνη δέσμευση να δράσουμε από κοινού, ως Ευρωπαίοι, για να επιτύχουμε τρεις στόχους: χαμηλότερες τιμές ή μείωση των τιμών, εγγύηση της ασφάλειας του εφοδιασμού και συνέχιση της εργασίας για τη μείωση της ζήτησης».
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε τονίσει ότι «έχουμε έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στο θέμα των τιμών της ενέργειας» επισημαίνοντας ότι «οι ηγέτες έδωσαν τη στρατηγική καθοδήγηση».
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι μετά από επτά μήνες έντονων συζητήσεων, «πετύχαμε συμφωνία ως προς την απαραίτητη ευρωπαϊκή παρέμβαση στο ζήτημα της ενέργειας».
Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι ήταν από τους πρώτους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που είχε ζητήσει μία ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση, «η οποία θα μπορέσει να θέσει ένα πλαίσιο, ένα πλαφόν, στις ανώτατες τιμές φυσικού αερίου, έτσι ώστε να μην αναγκαζόμαστε, ως ευρωπαϊκές κοινωνίες και ως ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, να πληρώνουμε πολύ περισσότερα από όσα πρέπει προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε φυσικό αέριο».
Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ενέργεια
Μπροστά στο γεγονός πως η ενέργεια μετατρέπεται σε όπλο από πλευράς Ρωσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνει ενωμένη για να προστατεύσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της και να λάβει απαραίτητα μέτρα επειγόντως, αναφέρουν τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της προηγούμενης εβδομάδας για την ενέργεια.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ότι, υπό το φως της συνεχιζόμενης κρίσης, πρέπει να επιταχυνθούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης, να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού, την αποφυγή της επιβολής περιορισμών στις καταναλώσεις (rationing) και τη μείωση των τιμών της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ένωση, προσθέτοντας ότι η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς πρέπει να προφυλαχθεί.
Τονίζεται ακόμη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το ίδιο το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για τα ακόλουθα μέτρα, καθώς και για τις προτάσεις της Επιτροπής, έχοντας αξιολογήσει τον αντίκτυπό τους ιδίως στις υφιστάμενες συμβάσεις, κατά τρόπο ώστε να μην υποστούν πλήγμα μακροπρόθεσμες συμβάσεις, και λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά ενεργειακά μείγματα και τις εθνικές συνθήκες:
- εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, εκτός από τη δεσμευτική συγκέντρωση ζήτησης για ποσότητα που ισοδυναμεί με το 15% των αναγκών πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων με την εκμετάλλευση του βάρους της συλλογικής αγοράς της Ένωσης και με πλήρη χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ, η οποία είναι ανοιχτή επίσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και τους τρεις συνδεδεμένους Ανατολικούς Εταίρους·
- νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς έως τις αρχές του 2023 που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου·
- προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των «επεισοδίων» υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που ορίζονται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχεδίου Κανονισμού του Συμβουλίου που προτάθηκε τη 18η Οκτωβρίου 2022·
- προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ανάλυση κόστους και οφέλους, χωρίς τροποποίηση της αξιολογικής κατάταξης (merit order), αποτρέποντας παράλληλα την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις χρηματοδότησης και διανομής και τις επιπτώσεις του στις ροές πέρα από τα σύνορα της ΕΕ·
- βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την άμβλυνση της κρίσης ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας·
- ταχεία παρακολούθηση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ)·
- μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης·
- αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας·
- κινητοποίηση συναφών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα, άμεση προτεραιότητα είναι η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων στις κοινωνίες μας. Η διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ένωσης είναι επίσης σημαντική. Θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλα τα σχετικά εργαλεία σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών μας, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί για στενό συντονισμό των πολιτικών απαντήσεων. Τονίζει τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμεύεται να επιτύχει τους στόχους της πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να παράσχουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση.
Τι θα γίνει με το πλαφόν
Στο ζήτημα του πλαφόν, εκτιμάται ότι η Κομισιόν θα προσπαθήσει να τηρήσει τις ισορροπίες προσπαθώντας να μην προκαλέσει όσους αντιδρούν και κυρίως τη Γερμανία, αλλά ταυτόχρονα λαμβάνοντας υπόψη τον μεγάλο αριθμό υποστηρικτών που τάσσονται υπέρ ενός ανώτατου ορίου τιμής, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς τις αγορές ακόμη και εάν δεν χρειαστεί εν τέλει να τεθεί σε εφαρμογή, αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή.
Παράλληλα, οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ θα επιδιώξουν μια γενική προσέγγιση σχετικά με την πρόταση για οδηγία σχετικά για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.
Αναμένεται να συζητήσουν για τη δέσμη μέτρων για το φυσικό αέριο, η οποία περιλαμβάνει πρόταση για οδηγία και πρόταση για κανονισμό σχετικά με τους κοινούς κανόνες εσωτερικής αγοράς για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το φυσικό αέριο και το υδρογόνο.
Αυτές οι προτάσεις αποτελούν μέρος της δέσμης μέτρων «Fit for 55» που στοχεύουν να βάλουν την ΕΕ στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
