«Κρυφές» αλλαγές, που πέρασαν κάτω από το τραπέζι, υπάρχουν στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, που αφορά στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα και έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων σε φοιτητές, ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς καθώς οδηγεί στη σταδιακή κατάργηση της δημόσιας, δωρεάν, ανώτατης εκπαίδευσης.
Σημειώνεται ότι η πιο σημαντική αλλαγή στο κείμενο του νομοσχεδίου «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», που ξεκίνησε να συζητείται σήμερα, Τρίτη, στη Βουλή, είναι ότι οι ιδρυτές θα έχουν κέρδη από τα πανεπιστήμια, αλλά δεν θα μπορούν να τα μεταφέρουν σε άλλους, που σημαίνει ότι η κυβερνητική προπαγάνδα ότι τα πανεπιστήμια αυτά δεν θα είναι μη κερδοσκοπικά, δεν ισχύει.
Δεν υπάρχει η ρητή συμπερίληψη των «ιδρυτών» στην απαγόρευση. Ξεκάθαρα, δηλαδή, τα κέρδη θα μπορούν να παίρνουν τον ίσιο δρόμο για τ’ αφεντικά τους. Χωρίς περι-στροφές. Παράδειγμα, αν ένα ξένο πανεπιστήμιο ιδρύσει «παράρτημα» με πλειοψηφική συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του ΝΠΠΕ (όπως επιβάλλεται, με βάση το νομοσχέδιο), τότε είναι δυνατή η διανομή εσόδων μέσω μεταφοράς κερδών στο μητρικό ίδρυμα, σύμφωνα με την efsyn.gr.
Η δεύτερη αλλαγή, στο κομμάτι της υποτιθέμενης αυστηρής επιλογής των μητρικών ιδρυμάτων, υπερβαίνει τα ίδια τα μαθηματικά. Συνδυάζει την αφαίρεση των ύποπτων όρων όπως «συμφωνίες πιστοποίησης (validation) και δικαιόχρησης (franchising)» (που παραπέμπουν στα κολέγια) με την προσθήκη του νέου όρου «εκπαιδευτική συμφωνία» (άρθρο 132).
Την ίδια στιγμή κρατάει… μυστικά τα κριτήρια με τα οποία (υποτίθεται ότι) η ΕΘΑΑΕ θα πιστοποιεί τα ΝΠΠΕ και θα δίνει τη σύμφωνη γνώμη της για την αδειοδότησή τους από τον υπουργό Παιδείας. Πολλαπλό το όφελος. Όχι μόνο συγκαλύπτεται αλλά και διευκολύνεται περαιτέρω η ανωτατοποίηση των κολεγίων, ενώ υποβαθμίζεται εν γένει ο ρόλος της ΕΘΑΑΕ με σκοπό τη διευκόλυνση παντός ενδιαφερομένου!
Σημαντική η αναφορά αφ’ ενός ότι η «εκπαιδευτική συμφωνία» είναι «δεσμευτική», γεγονός που σημαίνει ότι το μητρικό ίδρυμα έχει τον πλήρη έλεγχο, και αφ’ ετέρου ότι μπορεί αυτή να συνάπτεται μεταξύ του αρμόδιου οργάνου του μητρικού πανεπιστημίου με φυσικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων (στο ίδιο άρθρο).
Για την ακρίβεια, η προσθήκη στο άρθρο 132 έχει ως εξής: Στο παρόν Μέρος ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί: α) «εκπαιδευτική συμφωνία»: δεσμευτική ειδική συμφωνία μεταξύ μητρικού ιδρύματος και παραρτήματος μητρικού ιδρύματος υπό τη μορφή ΝΠΠΕ, που εξασφαλίζει πλήρως την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων του παραρτήματος, μέσω συνεχούς και ενδελεχούς ελέγχου επί της λειτουργίας του. Ειδικότερα, το μητρικό ίδρυμα διατηρεί τον πλήρη έλεγχο και την αρμοδιότητα ως προς:
- την αποδοχή φοιτητών με συγκεκριμένα κριτήρια εισαγωγής και τον έλεγχο κάθε μιας ξεχωριστής αίτησης,
- το πρόγραμμα σπουδών,
- το περιεχόμενο μαθημάτων,
- τη διδασκαλία και τις μεθόδους αξιολόγησης,
- τους κανονισμούς σπουδών προόδου και αποφοίτησης,
- την έγκριση διδασκόντων, οι οποίοι έχουν ισότιμα προσόντα των αντίστοιχων του μητρικού ιδρύματος,
- την έγκριση θεμάτων εξετάσεων,
- τη συμμετοχή και έγκριση βαθμολογιών και αποτελεσμάτων εξετάσεων,
- τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας,
- τους επιλεγμένους εσωτερικούς αξιολογητές για κάθε πρόγραμμα και για την πρόοδο των φοιτητών,
- τους τυχόν εξωτερικούς εξεταστές για κάθε μάθημα και για την αξιολόγηση των φοιτητών,
- τη συμμετοχή στην επιτροπή εξετάσεων και αξιολόγησης φοιτητών,
- το περιβάλλον φοίτησης και τις υπηρεσίες και την πρόσβαση φοιτητών σε πηγές, όπως την πρόσβαση σε βιβλιοθήκες και εργαστήρια.
Πού είναι η ΕΘΑΑΕ; Δεν θα τη βρει κανείς. Ούτε στο άρθρο 137 που συμπληρώνει το άρθρο 132. Έχει πέσει πολλή μελέτη. Το άρθρο 137 «Προϋποθέσεις για την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας των ΝΠΠΕ» προβλέπει: «Για τη χορήγηση και τη διατήρηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτήματος μητρικού ιδρύματος υπό τη μορφή παραρτήματος - ΝΠΠΕ, εκτός από τα άρθρα 130 έως 155, πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
α) Κάθε παράρτημα - ΝΠΠΕ αποτελεί παράρτημα του μητρικού ιδρύματος. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει την ακαδημαϊκή διοίκηση και εγγυάται την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων σύμφωνα με το παρόν. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει το παράρτημα - ΝΠΠΕ μέσω: αα) συμμετοχής με απόλυτη πλειοψηφία στο κεφάλαιο και στα όργανα διοίκησης του παραρτήματος - ΝΠΠΕ ή αβ) εκπαιδευτικής συμφωνίας».
Αξίζει, επίσης, να προστεθεί πως το ίδιο άρθρο (137) που επιτρέπει εγκαταστάσεις σε πόλη «εκτός της περιφερειακής ενότητας της έδρας», σε συνδυασμό με το αμέσως επόμενο (άρθρο 138) που προβλέπει 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής αν το «παράρτημα» είναι εκτός Περιφέρειας Αττικής (πλην Θεσσαλονίκης και νησιών), δημιουργεί και μεγάλες προσφορές! Μισά χρήματα στην επαρχία. Στοίχημα, ότι θα είναι ακριβώς εκεί που βρίσκονται τα νυν περιφερειακά δημόσια Πανεπιστήμια.
Τέλος, χωρίς λιγότερη σημασία, το πλαίσιο εργασίας στα «παραρτήματα». Αρχικά και σύμφωνα με το άρθρο 151 γινόταν αναφορά στο μάξιμουμ του αριθμού των διδασκόντων στους 30 και στο ανώτατο όριο για κάθε διδάσκοντα στις 12 ώρες. Πλέον, δεν υπάρχει όριο στην ατομική εργασία. Στο νυν άρθρο 153, ουδεμία αναφορά γίνεται σε όριο εργασιακών ωρών. Πώς το είπε ένας πανεπιστημιακός; Και κερδοσκοπικά και γαλέρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός των φοιτητών, υπάρχουν χιλιάδες πανεπιστημιακοί που ζητούν την απόσυρση του εν λόγου νομοσχεδίου, ενώ και οι συνταγματολόγοι, τονίζουν πως το Άρθρο 16 του Συντάγματος είναι ξεκάθαρο και όταν λέει πώς κάτι «απαγορεύεται», δεν εννοεί τίποτα άλλο από ότι απαγορεύεται. Ακαδημαϊκοί εκδίδουν ανακοινώσεις στις οποίες σημειώνουν πως τα ΝΠΠΕ θυμίζουν τη «βάφτιση» της τρόικας σε θεσμούς, ενώ προειδοποιούν για αλλεπάλληλες επιπτώσεις στα πτυχία, στα εργασιακά δικαιώματα, καθώς και στις αμοιβές των αποφοίτων.
Πότε θα ψηφιστεί το νομοσχέδιο
Την Παρασκευή 8 Μαρτίου, θα ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής, παρά το κύμα αντιδράσεων από φοιτητές, εργαζόμενους, εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς, το νομοσχέδιο- «αγκάθι» για την ανώτατη εκπαίδευση, που αφορά στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα και καταστρατηγεί τη δημόσια, δωρεάν, ανώτατη εκπαίδευση. Εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας θα είναι ο βουλευτής Βοιωτίας, κ. Λευτέρης Κτιστάκης.
Στο τελικό κείμενο του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, που θα εισαχθεί στη Βουλή την Πέμπτη 7 Μαρτίου, υπάρχουν αλλαγές, καθώς κατά τις 10 ημέρες που ήταν σε δημόσια διαβούλευση, συγκέντρωσε 1.506 σχόλια. Ειδικότερα, το τελικό κείμενο θα διαθέτει πλέον περισσότερα από 205 άρθρα. Ακόμα, για την Παρασκευή 8 Μαρτίου, έχει προγραμματιστεί ομιλία από τον πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη.
Στους «δρόμους» οι φοιτητές
Οι φοιτητές, που από την αρχή έχουν δείξει την αντίθεση τους στο εν λόγω νομοσχέδιο, δίνουν συνεχώς «ραντεβού» στους δρόμους, προκειμένου να φωνάξουν και να πιέσουν την κυβέρνηση να μην το ψηφίσει. Το νέο ηχηρό «όχι» θα ακουστεί αύριο, Τετάρτη, όπου οι φοιτητές θα βρίσκονται δίπλα στους εργαζόμενους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα που απεργούν.
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι, ενώ διανύουμε την όγδοη εβδομάδα των φοιτητικών κινητοποιήσεων, σχεδόν ένα στα δύο Τμήματα των ΑΕΙ πανελλαδικά, τελούν υπό κατάληψη: τα 207 από τα 433 Τμήματα, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό 47% του συνόλου.
«Απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση»
«Καταπέλτης» για το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη που προβλέπει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων ήταν και το σχόλιο της Μαρίας Καραμανώφ, πρώην αντιπρόεδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας και προέδρου του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος.
Σε κείμενο που κατέθεσε στη δημόσια διαβούλευση τόνισε πως το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, «διακυβεύει το μέλλον όχι απλώς του Κράτους Δικαίου αλλά της έννοιας του Δικαίου αυτής καθ’ εαυτήν». Όσον αφορά την κυβερνητική «ερμηνεία» του άρθρου 16, εξηγεί πως το ρήμα «απαγορεύω» και το επίρρημα «αποκλειστικά» δεν είναι δεκτικά ερμηνείας.
Η κα. Καραμανώφ εξηγεί ακόμα πως ο μόνος τρόπος για να είναι νόμιμη η ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ στην Ελλάδα είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος η οποία όμως απαιτεί συγκεκριμένες τυπικές διαδικασίες και αυξημένες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες που αντικατοπτρίζουν μια ευρύτερη πολιτική και κοινωνική συναίνεση.
Τέλος, εκφράζει τον φόβο πως αν το νομοσχέδιο περάσει, ανοίγει ο δρόμος για την περαιτέρω καταπάτηση του Συντάγματος αναφέροντας πως «δεν θα υπάρχει κανένα εμπόδιο να επεκταθεί η τακτική αυτή και στις... ανεπίδεκτες αναθεώρησης διατάξεις του Συντάγματος».
