Μια μεγάλη διεθνής επιστημονική ομάδα, η οποία περιελάμβανε και Έλληνες επιστήμονες, ανακοίνωσε ότι εντόπισε 75 γενετικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Από αυτές τις περιοχές κινδύνου στο DNA, οι 42 βρέθηκαν για πρώτη φορά και ποτέ έως τώρα δεν είχαν «ενοχοποιηθεί» για τη συγκεκριμένη ανίατη νευροεκφυλιστική πάθηση, που είναι η συχνότερη αιτία άνοιας στους ηλικιωμένους.
Οι ερευνητές από την Ευρώπη (μεταξύ των οποίων Έλληνες επιστήμονες από τα πανεπιστήμια ΑΠΘ, ΕΚΠΑ, Θεσσαλίας και Χαροκόπειο), τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, με επικεφαλής την δρ Σελίν Μπελεγνκέζ του Ινστιτούτου Παστέρ στη Λιλ της Γαλλίας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής «Nature Genetics», ανέλυσαν τα πλήρη γονιδιώματα 111.326 ανθρώπων που είχαν διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ και 677.663 που ήταν υγιείς (η ομάδα ελέγχου για συγκριτικούς λόγους). Η ανίχνευση γενετικών παραγόντων κινδύνου θεωρείται πολύ σημαντική, προκειμένου να φωτιστούν οι υποκείμενοι βιολογικοί μηχανισμοί και να γίνουν βήματα προόδου για την κατανόηση και θεραπεία της νόσου.
Η νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία εμφανίζεται συνήθως μετά τα 65 έτη, είναι μια πολυπαραγοντική νόσος με ισχυρή γενετική συνιστώσα (η κληρονομικότητα εκτιμάται στο 60% έως 80%). Η πλειονότητα των περιπτώσεων εκτιμάται ότι οφείλεται σε αλληλεπίδραση γενετικής προδιάθεσης με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μέχρι στιγμής, παρά τις πολυετείς προσπάθειες των επιστημόνων, τα διαθέσιμα φάρμακα στοχεύουν απλώς στο να επιβραδύνουν την εξέλιξη των συμπτωμάτων.
Η νόσος χαρακτηρίζεται από δύο παθολογικές διαδικασίες στον εγκέφαλο: τη συσσώρευση των πεπτιδίων βήτα αμυλοειδούς και την τροποποίηση της ταυ πρωτεΐνης, με συνέπεια την καταστροφή των νευρώνων. Η νέα γενετική μελέτη επιβεβαίωσε τη σημασία αυτών των παθολογικών διαδικασιών και τη συσχέτιση τους με γενετικούς παράγοντες κινδύνου.
Επιπροσθέτως, η ανάλυση αποκάλυψε ότι ρόλο στη νόσο παίζουν μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και η δράση των μικρογλοιακών κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος (που έχουν ρόλο «σκουπιδιάρη» εξαφανίζοντας τις τοξικές ουσίες). Ακόμη, για πρώτη φορά διαπιστώθηκε ότι ρόλο παίζει και ο παράγοντας νέκρωσης όγκων α (TNF-α), μια κυτταροκίνη (πρωτεΐνη του ανοσοποιητικού συστήματος) που εμπλέκεται στην διαδικασία φλεγμονής και στη νόσο.
Τα ευρήματα, πέρα από την επιβεβαίωση των έως τώρα γνώσεων των επιστημόνων, ανοίγουν νέους δρόμους θεραπευτικής έρευνας, με στόχο τη διενέργεια κλινικών δοκιμών ιδίως αναφορικά με τα μικρογλοία και τον παράγοντα TNF-α. Ακόμη, οι ερευνητές δήλωσαν ότι είναι πλέον σε θέση να δημιουργήσουν ένα δείκτη γενετικού κινδύνου που θα «βαθμολογεί» τους ασθενείς με γνωστική εξασθένηση ανάλογα με την εκτιμώμενη πιθανότητα η κατάστασή τους να εξελιχθεί σε Αλτσχάιμερ μέσα στην επόμενη τριετία.
