Η κυβέρνηση φαίνεται να αλλάζει στάση σε ένα ζήτημα που για χρόνια θεωρούνταν δημοσιονομικά αδύνατο: την επαναφορά του 13ου μισθού για τους δημόσιους υπαλλήλους. Η απόφαση, που αναμένεται να ληφθεί το 2025 μετά από διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έρχεται σε μια περίοδο που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει πτώση στις δημοσκοπήσεις και αυξανόμενη πίεση από τα συνδικάτα.
Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση είχε απορρίψει τις απαιτήσεις της ΑΔΕΔΥ και άλλων συνδικαλιστικών οργανώσεων για την επιστροφή του 13ου και 14ου μισθού, αναφέροντας το υψηλό δημοσιονομικό κόστος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η επαναφορά των δώρων θα επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό κατά περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η πολιτική κλίμακα φαίνεται να αλλάζει, καθώς η κυβέρνηση αντιμετωπίζει δυσαρέσκεια στον δημόσιο τομέα και γενικότερη κοινωνική πίεση.
Νομικές διαδικασίες και κρίσιμες ημερομηνίες
Το ζήτημα της επαναφοράς των δώρων δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και νομικό. Το 2019, το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε κρίνει ότι η κατάργηση των δώρων ήταν συνταγματική λόγω της δημοσιονομικής κρίσης. Ωστόσο, μια νέα δίκη έχει προγραμματιστεί για τις 6 Ιουνίου 2025, όπου θα εξεταστεί αν οι σημερινές οικονομικές συνθήκες επιτρέπουν την επαναφορά των επιδομάτων.
Πριν από αυτήν την ημερομηνία, στις 11 Μαρτίου 2025, το Μισθοδικείο θα εξετάσει την αίτηση των δικαστικών λειτουργών για την επαναφορά των δώρων. Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων διεκδικεί όχι μόνο την επιστροφή των επιδομάτων για τους δικαστικούς, αλλά και τη γενική εφαρμογή του μέτρου για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους.
Η υπόθεση στηρίζεται σε σημαντικά συνταγματικά επιχειρήματα. Οι υποστηρικτές της επαναφοράς υποστηρίζουν ότι η μη αποκατάσταση των δώρων παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της δίκαιης αμοιβής, ενώ έρχεται σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2041/ΕΕ για επαρκείς κατώτατους μισθούς. Επίσης, υπογραμμίζεται ότι η επαναφορά των δώρων είναι ένα «κοινωνικό κεκτημένο», το οποίο μπορεί να περιοριστεί μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες.
Ο δικηγόρος Στέλιος Αθανασούλιας επισημαίνει ότι, δεδομένης της οικονομικής ανάκαμψης της χώρας, η Πολιτεία και τα δικαστήρια οφείλουν να επανεξετάσουν το ζήτημα. «Η επαναφορά των δώρων δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και κοινωνικό ζήτημα», σημειώνει.
Τι θα συμβεί αν δικαιωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι
Αν το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφανθεί υπέρ της επαναφοράς των δώρων, το Δημόσιο θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια σοβαρή δημοσιονομική πρόκληση. Η κυβέρνηση ενδέχεται να κληθεί να καταβάλει αναδρομικά ποσά για τα έτη 2023-2024, κάτι που θα δημιουργήσει πρόσθετες πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό. Παράλληλα, η απόφαση θα έχει πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς θα επηρεάσει χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους και ενδεχομένως να εντείνει τις απαιτήσεις για μισθολογικές βελτιώσεις και σε άλλους τομείς.
Η πιθανή επαναφορά του 13ου μισθού φαίνεται να συνδέεται και με την πολιτική δυναμική. Η κυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας δυσαρέσκεια και πτώση στις δημοσκοπήσεις, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό το μέτρο ως μια στρατηγική για να βελτιώσει την εικόνα της, ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα. Ωστόσο, η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί από τις δημοσιονομικές συνθήκες και τις πολιτικές εξελίξεις τους επόμενους μήνες.
Με δύο κρίσιμες δικαστικές αποφάσεις να αναμένονται το 2025, το ζήτημα της επαναφοράς των δώρων παραμένει ανοιχτό, με πιθανές σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία.
