Το «ράλι» αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων, των τιμών ενέργειας και των καυσίμων φαίνεται πως δεν έχει οδηγήσει στην αύξηση μισθών και την επιβολή πλαφόν από την κυβέρνηση, αλλά στη χορήγηση επιδομάτων σε μια μικρή μερίδα του πληθυσμού.
Ωστόσο, φαίνεται πως οι πολίτες των χαμηλών και μεσαίων οικονομικών στρωμάτων θα έρθουν αντιμέτωποι με μείωση που του πραγματικού τους εισοδήματος θα φτάσει τουλάχιστον το 20%, εφόσον η ακρίβεια συνεχιστεί με τους ρυθμούς που διαφαίνονται. Άλλωστε, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προειδοποίησε για συνέχιση της ακρίβειας στην Ευρωζώνη και το 2025, κάτι το οποίο θα έχει δυσμενείς συνέπειες και για την Ελλάδα.
Την ώρα που η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια μειώνουν το εισόδημα των πολιτών, οι μεγάλες εταιρείες στην Ελλάδα σημειώνουν ρεκόρ κερδών 6 δισ. ευρώ, κάτι το οποίο οφείλεται, σύμφωνα με ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Γιάννη Αγουρίδη στην Αυγή, στην πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη μεσαία τάξη και τους χαμηλόμισθους να δεινοπαθούν.
Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση μειώνει τη φορολογία μερισμάτων των εφοπλιστών, έχει κανονικοποιήσει τη σώρευση υπερκερδών από τα ολιγοπώλια και χαρίζει δισεκατομμύρια στους ηλεκτροπαραγωγούς με τη σκανδαλώδη συρρίκνωση των υπερκερδών που φορολογεί.
Καταρρέουν τα εισοδήματα
Σύμφωνα με την τελευταία οικονομική ανάλυση του Ινστιτούτου ΕΝΑ, με βάση όλες τις διαθέσιμες εκτιμήσεις, τα ελληνικά νοικοκυριά την τριετία 2022-2024 αναμένεται να απωλέσουν περίπου το 20% του πραγματικού εισοδήματος και της αγοραστικής τους δύναμης εξαιτίας της δραματικής αύξησης των τιμών (ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός εκτιμάται σε περίπου 10%, 6,5% και 3,5% το 2022, το 2023 και το 2024 αντίστοιχα). Η απώλεια αυτή θα είναι δυσανάλογα μεγαλύτερη για τα φτωχότερα νοικοκυριά, που καταναλώνουν μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε ενέργεια και είδη πρώτης ανάγκης.
Ήδη, πάντως, υπάρχει μια απώλεια του πραγματικού εισοδήματος των πολιτών, η οποία αγγίζει το 10% το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών για το δεύτερο τρίμηνο του 2022 είναι της τάξης του 9,5%. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών αυξήθηκε κατά 1,7% κατά το τρίμηνο Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος του 2022. Ωστόσο, όπως ανέφεραν έγκυροι οικονομολόγοι στο ίδιο μέσο ενημέρωσης, από το συγκεκριμένο ποσοστό θα πρέπει να αφαιρεθεί ο μέσος πληθωρισμός εκείνου του τριμήνου. Υπενθυμίζεται ότι ο πληθωρισμός τον Απρίλιο έφτασε στο 10,2%, τον Μάιο στο 11,3% και τον Ιούνιο στο 12,1%, με τον μέσο όρο να αγγίζει το 11,2%. Συνεπώς, μετά την αφαίρεση προκύπτει ότι το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων μειώθηκε κατά 9,5%.
Τρώνε από τα... λίγα έτοιμα
Την ίδια στιγμή, παρατηρείται και ζήτημα με την αποταμίευση των πολιτών. Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, μετρούμενο ως ο λόγος της ακαθάριστης αποταμίευσης προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, γίνεται από το τρίτο τρίμηνο του 2021 όλο και πιο αρνητικό και διαμορφώθηκε σε -14,2% με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Τα καταναλωτικά δάνεια και οι αγορές με δόσεις καταγράφουν αυξητική τάση, ενώ αρκετοί έχουν αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΕΛΚΑ, το 25% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του. Το 20% έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεών του, ενώ το 10% έχει αυξήσει τη χρήση πιστωτικών καρτών για να καλύψει τις αγορές του.
Πλέουν σε πελάγη… υπερκερδών οι μεγάλες εταιρείες
Ενόσω συμβαίνουν τα παραπάνω, οι μεγάλες εταιρείες πλέουν σε πελάγη… μεγάλης κερδοφορίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι συνολικά καθαρά κέρδη 3,74 δισ. ευρώ εμφανίζουν 21 εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες, που ανακοίνωσαν αποτελέσματα εννεαμήνου του 2022, έναντι κερδοφορίας 1,47 δισ. ευρώ το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2021.
Οι μεγαλύτερες εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις της χώρας φανερώνουν ότι έχουν ισχυρή άνοδο των οικονομικών τους μεγεθών. Αν στα παραπάνω κέρδη προστεθεί και η κερδοφορία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, που ανέρχεται το φετινό εννεάμηνο στα 2,305 δισ. ευρώ, τότε το συνολικό άθροισμα κερδοφορίας για τις 25 εισηγμένες διαμορφώνεται στα 6,049 δισ. ευρώ, που αποτελεί ρεκόρ για το εννεάμηνο του 2022, σε σύγκριση πάντα με τα προηγούμενα εννεάμηνα. Ταυτόχρονα, αυτή η επίδοση προοιωνίζεται ότι σε ετήσια βάση το 2022 μπορεί να αποδειχθεί η καλύτερη χρονιά για τις εισηγμένες τα τελευταία πολλά χρόνια.
Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα δύο διυλιστήρια της χώρας (ΕΛ.ΠΕ. και Motor Oil) έσπασαν κάθε ρεκόρ, με καθαρή κερδοφορία που ξεπέρασε το 1 δισ. ευρώ για το καθένα, ενώ τα πραγματικά υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας κατά την περίοδο Ιουλίου 2021-Ιουνίου 2022 ανέρχονται σε 2,2 δισ. ευρώ.
Μαύρα σύννεφα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Την ίδια στιγμή, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) της χώρας, οι οποίες αποτελούν το 99% του συνόλου στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΓΣΕΒΕΕ, σχεδόν 1 στις 2 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κατέγραψε μείωση του κύκλου εργασιών της τόσο το δεύτερο εξάμηνο του 2021 (46,5%) όσο και το πρώτο εξάμηνο του 2022 (46,3%). Η μεσοσταθμική μείωση του κύκλου εργασιών ανά εξάμηνο γι’ αυτές τις επιχειρήσεις ήταν περίπου 34% (35,2% και 33,9% αντίστοιχα).
Παράλληλα, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, η ρευστότητα των ΜμΕ υποχώρησε, καθώς το 52,7% δήλωσε ότι είχε μείωση, ενώ το 24,8% δήλωσε ότι δεν μεταβλήθηκε και το 22% ότι αυξήθηκε. Η επιδείνωση της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2022, αποδίδεται στις έντονες πληθωριστικές πιέσεις, κυρίως λόγω της υπέρμετρης αύξησης των τιμών ενέργειας, με την κυβέρνηση να μην λαμβάνει ουσιαστικά μέτρα στήριξης.
