Ανατροπές στον «λογαριασμό» πληρωμής του ΕΝΦΙΑ φέρνει το νέο έτος, συνεπεία των μεγάλων αυξήσεων στις τιμές ζώνης, εξέλιξη που αντιβαίνει στην κυβερνητική δέσμευση για εξουδετέρωση των επιβαρύνσεων για την πλειονότητα των ιδιοκτητών.
Την ίδια ώρα έρχεται δεύτερο, τελευταίο κύμα εντάξεων 2.167 περιοχών στο σύστημα αντικειμενικών αξιών, ενώ δημιουργείται νέος μόνιμος μηχανισμός αυτόματης αναπροσαρμογής των τιμών, αλλάζοντας τον χάρτη της κτηματαγοράς.
Στο υπουργείο Οικονομικών ξεκίνησαν παράλληλα να γράφουν τις πρώτες διατάξεις από το νομοσχέδιο με τα καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου που θα προσφέρει οριστικούς τίτλους σε χιλιάδες ιδιοκτήτες έναντι συγκεκριμένου τιμήματος.
Πέραν των σημαντικών εσόδων που θα εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία σε μια δύσκολη χρονιά για την οικονομία, στόχος είναι να ξεριζωθεί το χρόνιο αγκάθι με τις αυθαίρετα δημόσιες καταπατήσεις. Η ρύθμιση που προαναγγέλλει η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού έρχεται με σημαντική χρονική καθυστέρηση σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος.
Αλλαγές στη φορολογία
Ποιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές στη φορολογία θα είναι οι ακόλουθες
- ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ: Από την 1η Ιανουαρίου ισχύουν οι νέες τιμές στα ακίνητα, ενώ ανησυχίες εκφράζονται από τους ιδιοκτήτες για τις 7.000 περιοχές όπου οι αντικειμενικές αξίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα παρασύροντας προς τα πάνω τουλάχιστον 20 φόρους και τέλη που συνδέονται με την απόκτηση και τη χρήση οικοπέδων, σπιτιών, διαμερισμάτων που βρίσκονται στις «καυτές» ζώνες του χάρτη.
Των επιβαρύνσεων εξαιρούνται οι φορολογούμενοι που έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες μεταβίβασης υποβάλλοντας (έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021) στις Εφορίες τις σχετικές δηλώσεις, οπότε έχουν περιθώριο έως τις 31 Ιανουαρίου να υπογράψουν συμβόλαια για αγοραπωλησίες, γονικές παροχές και δωρεές ακινήτων με τις παλαιές αντικειμενικές αξίες.
- ΕΝΦΙΑ: Ωστόσο αυτοί που αναμένεται να επιβαρυνθούν είναι οι ιδιοκτήτες με οικόπεδα που μπήκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα, καθώς οι αυξήσεις στις τιμές φτάνουν έως και 250%. Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια κατέβαλλαν πολύ χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ από αυτόν που αναλογούσε πραγματικά καθώς η Εφορία «δανειζόταν» αντικειμενικές τιμές από γειτονικά ακίνητα προκειμένου να υπολογίσει το τελικό ποσό του φόρου. Επίσης, με τιμές από όμορες περιοχές πραγματοποιούνταν όλες σχεδόν οι μεταβιβάσεις και τις περισσότερες φορές κάτω από το τραπέζι.
Σε ό,τι αφορά τον ΕΝΦΙΑ του 2022, ο προγραμματισμός προβλέπει τα 6,3 εκατ. ειδοποιητήρια πληρωμής να ανέβουν τέλος Μαρτίου στο TAXIS και η εξόφληση των 2,6 δισ. ευρώ να γίνει σε 10 ή 12 μηνιαίες δόσεις ή εφάπαξ για τους ιδιοκτήτες που η τσέπη τους αντέχει. Θα προηγηθούν τέλος Ιανουαρίου/αρχές Φεβρουαρίου οι επίσημες ανακοινώσεις για τη νέα κλίμακα του ΕΝΦΙΑ που θα φέρει τα πάνω κάτω στη φορολογία των ακινήτων, καθώς στον κύριο φόρο θα ενσωματωθεί και ο συμπληρωματικός.
Με αυτόν τον τρόπο κάποιοι μεγαλοϊδιοκτήτες θα πέσουν στα μαλακά, ενώ για άλλους η Εφορία θα αγριέψει. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί όχι μόνο για εξουδετέρωση των επιβαρύνσεων για τις περιοχές με πολύ μεγάλες αυξήσεις στις τιμές ζώνης αλλά για μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8%.
- Νέες περιοχές στο αντικειμενικό: Εντός του 2022 θα ολοκληρωθεί η μνημονιακή δέσμευση για τρίτο κύμα ένταξης στον αστερισμό των αντικειμενικών αξιών των τελευταίων 2.167 περιοχών εντός των οποίων βρίσκονται εκτάσεις γης που εξακολουθούν να υποφορολογούνται. Με τις νέες εντάξεις το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας θα καλύπτει το σύνολο των ακινήτων της χώρας, από 98% που είναι τώρα.
- Αυτόματος μηχανισμός τιμών: Σε κατάργηση των αντικειμενικών αξιών στα ακίνητα με την καθιέρωση συστήματος αυτόματης ευθυγράμμισής τους με τις εμπορικές οδεύει το υπουργείο Οικονομικών. Στόχος είναι να ενεργοποιηθεί ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο θα παρακολουθεί και θα καταγράφει τις τάσεις στην κτηματαγορά και θα αναπροσαρμόζει κάθε χρόνο αυτόματα τις αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα των εμπορικών τιμών.
Πρόκειται για την εφαρμογή Πληροφοριακού Συστήματος Μαζικών Εκτιμήσεων Αξιών Ακινήτων με τη δημιουργία ενός εκτιμητικού μοντέλου που θα λαμβάνει υπόψη και θα προσομοιώνει τις συνθήκες της αγοράς ακινήτων και των τάσεων της αγοράς βάσει στατιστικών μεθόδων διαχείρισης και ανάλυσης δεδομένων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές.
Μέσω του συστήματος αυτού οι όποιες μεταβολές (αυξήσεις ή μειώσεις) καταγράφονται στις εμπορικές τιμές των ακινήτων θα περνούν αυτόματα στις αντικειμενικές αξίες. Το πληροφοριακό σύστημα θα συγκεντρώνει στοιχεία που επηρεάζουν την αξία των ακινήτων από όλες τις διαθέσιμες πηγές, όπως π.χ. υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα με έμφαση στα σχετικά στοιχεία του Κτηματολογίου και της ΑΑΔΕ καθώς και ανοιχτά δεδομένα.
Ενδεικτικά θα συγκεντρώσει δεδομένα αξιών ακινήτων (π.χ. αξίες συμβολαίων, μισθωτικές αξίες, εκτιμηθείσες αξίες, αξίες απαλλοτρίωσης) και δεδομένα για τα χαρακτηριστικά ακινήτων (π.χ. επιφάνεια, όροφος, χρήση γης, όροφος, εγγύτητα σε σταθμούς μετρό, σχολεία, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.).
- Εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου: Νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που θα έρθει τον Μάρτιο στη Βουλή θα δίνει το δικαίωμα σε όσους έχουν καταπατήσει εκτάσεις του Δημοσίου να τις εξαγοράσουν από το κράτος έναντι τιμήματος που θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων με ποσοστό έκπτωσης και θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης και το είδος του ακινήτου.
Το τίμημα θα είναι αισθητά χαμηλότερο της αντικειμενικής αξίας για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία και συγκριτικά υψηλότερο για ακίνητα που χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς, όπως ξενοδοχεία και εργοστάσια.
Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Το τίμημα ανάλογα με το ύψος του θα εξοφλείται σε δόσεις.
