Η κάθε συνοικία της Αθήνας , μικρότερη ή μεγαλύτερη, αφηγείται μια μοναδική ιστορία, πλεγμένη με γεγονότα, ανθρώπους και θρύλους. Για αυτό και οι ονομασίες των συνοικιών δεν είναι τυχαίες, καθώς αποτελούν τις ζωντανές μνήμες της πολυκύμαντης ιστορίας της πόλης, αναδεικνύοντας τη διαχρονικότητα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Αθήνα είναι αδιαμφισβήτητα μια μια πόλη με πλούσια ιστορία και φιλοξενεί γειτονιές που φέρουν ονόματα φορτισμένα με θρύλους, προσωπικές ιστορίες και πολιτιστικές αναφορές.
Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί οι πασίγνωστες γειτονιές της Αθήνας έχουν αυτά τα ονόματα;
Από τα Εξάρχεια και τα Πατήσια μέχρι τη Φιλοθέη και το Μαρούσι, η προέλευση των ονομάτων αποκαλύπτει ενδιαφέροντα κομμάτια του παρελθόντος.
Η θεά Αθηνά και η ονομασία της πόλης
Η πόλη της Αθήνας, ως γνωστόν, πήρε το όνομά της από τη θεά Αθηνά, ύστερα από τη μυθική μονομαχία της με τον Ποσειδώνα για την προστασία της πόλης. Η θεά πρόσφερε μια ελιά, σύμβολο ειρήνης και ευημερίας, κερδίζοντας την προτίμηση του βασιλιά Κέκροπα ή, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, των πολιτών της πόλης.
Γειτονιές που πήραν το όνομά τους από πρόσωπα
Εξάρχεια
Η περιοχή πήρε το όνομά της από τον Ηπειρώτη παντοπώλη Βασίλειο Έξαρχο, ο οποίος εγκαταστάθηκε εκεί στα τέλη του 19ου αιώνα. Το παντοπωλείο του, στη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού, έγινε τοπόσημο για τους ντόπιους.
Γκύζη
Τιμή στον μεγάλο ζωγράφο Νικόλαο Γύζη, με την ονομασία να καθιερώνεται το 1925, χάρη στα αστικά λεωφορεία που συνέδεαν την περιοχή με το κέντρο της Αθήνας.
Κουκάκι
Ο Γεώργιος Κουκάκης, κατασκευαστής σιδερένιων κρεβατιών, έδωσε το όνομά του στη γειτονιά όπου έχτισε το σπίτι του στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ζωγράφου
Η περιοχή πήρε το όνομά της από τον Ιωάννη Ζωγράφο, ο οποίος αγόρασε εκτάσεις το 1902 και τις διαμόρφωσε σε οικοδομήσιμα οικόπεδα.
Ξενικές επιρροές
Ρουφ
Οφείλει την ονομασία του στον Βαυαρό επιχειρηματία αρτεσιανών πηγαδιών Ρουφ, ο οποίος δημιούργησε αγρόκτημα στην περιοχή επί Όθωνα.
Βικτώρια
Η πλατεία πήρε το όνομά της προς τιμήν της βασίλισσας Βικτώριας της Αγγλίας, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την παραχώρηση των Επτανήσων στην Ελλάδα το 1864.
Μύθοι και θρύλοι πίσω από τα ονόματα
Παγκράτι
Η ονομασία συνδέεται πιθανότατα με τον Παγκράτιο Ηρακλή, στον οποίο υπήρχε ναός στην περιοχή, αν και υπάρχει και εκδοχή για μοναχό με το όνομα Παγκράτιος.
Κεραμεικός
Σύμφωνα με τον Παυσανία, το όνομα προέρχεται από τον μυθικό ήρωα Κέραμο, γιο του Διονύσου και της Αριάδνης.
Αναφορές σε οικογένειες και κοινωνικές ομάδες
Φιλοθέη
Ονομάστηκε προς τιμήν της Αγίας Φιλοθέης, που αφιέρωσε τη ζωή της στη φιλανθρωπία, ενώ μαρτύρησε στα χέρια των Τούρκων το 1589.
Καλογρέζα
Επίσης σχετίζεται με την Αγία Φιλοθέη, που αποκαλούνταν «Καλογρέζα» από τους ντόπιους.
Χαϊδάρι
Η περιοχή πήρε το όνομά της από τον Χαϊντάρ Πασά, Τούρκο κτηματία, ο οποίος διατηρούσε μεγάλη περιουσία στην περιοχή.
Πολιτιστικές και ιστορικές αναφορές
Μαρούσι
Αναφέρεται στην Αμαρυσία Άρτεμη, θεότητα που λατρευόταν στο αρχαίο Αθμόνιο, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή.
Φάληρο
Η παράδοση το συνδέει με τον Αργοναύτη Φαληρέα, γιο του βασιλιά Ερεχθέα.
Διχογνωμίες και εναλλακτικές εκδοχές
Πατήσια
Ίσως να πήρε το όνομά της από τον αρχαίο δήμο Βατής, αλλά υπάρχει και η εκδοχή ότι πήρε το όνομα από τον Πατίς Αγά, Οθωμανού κτηματία.
Χαλάνδρι
Από τον Τούρκο γαιοκτήμονα Χαλά ή από παραφθορά της λέξης «Χαλάνδριον» που συνδέεται με το έδαφος της περιοχής.
