Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) δημοσίευσε έκθεση κοινωνικών και οικονομικών τάσεων στις ελληνικές περιφέρειες, θέτοντας στο επίκεντρο την υπογεννητικότητα σε συνδυασμό με την μείωση και γήρανση του πληθυσμού, που αποτελούν εθνικό πρόβλημα και σχετίζονται με τους ρυθμούς ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο, οδηγώντας την συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις περιφέρειες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων.
Σύμφωνα με την έκθεση, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια και η υπογεννητικότητα αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο μέλλον. Συγκεκριμένα, οι γεννήσεις υπολείπονται των θανάτων με την τάση αυτή να μετριάζεται σε ένα βαθμό από θετικές καθαρές μεταναστευτικές ροές.
Σημειώνεται πως η χώρα μας εντάσσεται στις πλέον «γερασμένες» της Ε.Ε και θα παραμείνει στην ομάδα αυτή και τις επόμενες δεκαετίες.
Ευρήματα της έκθεσης
Αρνητικό φυσικό ισοζύγιο
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ, το φυσικό ισοζύγιο, δηλαδή η διαφορά μεταξύ γεννήσεων και θανάτων, καταγράφεται πλέον αρνητική και στις 13 περιφέρειες της χώρας. Αιτία αποτελεί η σημαντική μείωση των γεννήσεων σε συνδυασμό με αναβολή των γεννήσεων σε μεγαλύτερη ηλικία.
Το μεταναστευτικό ισοζύγιο μετριάζει την πληθυσμιακή πτώση σε 10 περιφέρειες, εκτός από την Αττική, τη Δυτική Ελλάδα και τη Δυτική Μακεδονία, όπου είναι αρνητικό. Τονίζεται ότι η Κρήτη είναι η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα που παρουσιάζει οριακά θετικό ρυθμό πληθυσμιακής ανάπτυξης, αφού το θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο υπερκαλύπτει το οριακά αρνητικό φυσικό ισοζύγιο.
Γήρανση του πληθυσμού: Το 1/3 του πληθυσμού θα είναι 65 ετών και άνω
Η Ελλάδα ακόμη κινδυνεύει με έναν συνδυασμό γήρανσης και υπεργηρίας σε σχεδόν από μία στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες της χώρας με αποτέλεσμα σύντομα (πολύ πριν από το 2050) να υπάρχει μια ομάδα όπου το 1/3 του πληθυσμού θα είναι 65 ετών και άνω, ενώ ταυτόχρονα το 1/4 των ηλικιωμένων θα είναι υπέργηροι.
Το φαινόμενο της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα καθώς και η γήρανση του πληθυσμού είναι ένα γεγονός, το οποίο εξελίσσεται τα τελευταία 35 με 40 χρόνια. Το 2022 η χώρα μας κατέγραψε τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων σε 92 χρόνια, με τον συνολικό δείκτη γονιμότητας να ήταν στο 1,32.
Η Ελλάδα μάλιστα έχει από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη και μάλιστα ορισμένα χωριά δεν έχουν καταγράψει ούτε μία γέννηση εδώ και χρόνια.
Υψηλή συγκέντρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Αττική
Τέλος, τα ευρήματα της έκθεσης δείχνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα συγκεντρώνεται κυρίως στις περιφέρειες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, με την Αττική να συνεισφέρει σχεδόν το μισό του συνολικού ΑΕΠ, πάνω από το ένα τρίτο των επενδύσεων και πάνω από το μισό των εξαγωγών.
Παρά τις σημαντικές αποκλίσεις στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, έντονη αναπτυξιακή δυναμική καταγράφηκε τόσο στις ηπειρωτικές όσο και στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας, με τη Στερεά Ελλάδα, τη Δυτική Μακεδονία, την Πελοπόννησο, το Νότιο Αιγαίο, την Κρήτη και τα Ιόνια Νησιά να ξεχωρίζουν. Οι πάγιες επενδύσεις ανακάμπτουν με υψηλό ρυθμό στη νησιωτική Ελλάδα και την Ήπειρο, ωστόσο το επενδυτικό κενό συγκριτικά με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει σημαντικό.
Δείτε εδώ αναλυτικά την έκθεση.
