Κοινωνία

Σαν σήμερα, το 1904, σκοτώθηκε ο Παύλος Μέλας

Σήμερα, Κυριακή 13 Οκτωβρίου, είναι Διεθνής Ημέρα Μείωσης των Φυσικών Καταστροφών

13 Οκτ 2024 00:00

Σήμερα, Κυριακή 13 Οκτωβρίου, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι η γιορτή των Ιερομαρτύρων Κάρπου και Αγαθονίκης, της Νεομάρτυρος Χρυσής και του Αγίου Φλωρεντίου του Θεσσαλονικέως.

Εορτάζουν οι Καρπός, Αγαθονίκη, Χρυσή, Χρύσα, Χρυσαλία, Χρυσαυγή, Χρυσούλα, Σήλια, Χρυστάλλα, Χρυσταλλία, Φλωρεντία, Φλωρέντα, Φλωρένα, Φλώρινα, Φλωρένσα, Φλωρέντζα, Ντία, Φλωρέντιος, Φλωρέντης, Φλωρέντος και Φλορέντσος.

Σήμερα είναι Διεθνής Ημέρα Μείωσης των Φυσικών Καταστροφών.

Η 13η Οκτωβρίου είναι η 276η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και υπολείπονται 90 ημέρες για το τέλος του έτους.

Ο Παύλος Μελάς (Μασσαλία, 29 Μαρτίου 1870 – Στάτιτσα (σημ. Μελάς), 13 Οκτωβρίου 1904) ήταν Έλληνας στρατιωτικός, αξιωματικός πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού και μακεδονομάχος.

Γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1870, αλλά η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα τέσσερα χρόνια αργότερα. Ήταν γιος του μεγαλέμπορου Μιχαήλ Μελά, που του εμφύσησε το όραμα της Μεγάλης Ιδέας. Φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων και παντρεύτηκε τη Ναταλία Δραγούμη, κόρη του πολιτικού Στέφανου Δραγούμη, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Ήταν ένας από τους αξιωματικούς που το 1894, λίγο καιρό αφότου επέδραμαν στα γραφεία της εφημερίδας Ακρόπολις, συνέστησαν την Εθνική Εταιρεία, μια αλυτρωτική οργάνωση, της οποίας ήταν δραστήριο μέλος. Ως μέλος της Εθνικής Εταιρείας συμμετείχε στη διοργάνωση της εισβολής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία Ελλήνων ατάκτων που προκάλεσε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, ο οποίος έληξε με συντριπτική ήττα της Ελλάδας και βύθισε τον Μιχαήλ Μελά σε θανάσιμη θλίψη.

Μετά την αυτοδιάλυση της Εθνικής Εταιρείας το 1900 αναμίχθηκε στις μακεδονικές υποθέσεις, πεδίο ελληνοβουλγαρικού ανταγωνισμού, που απασχολούσαν όλα τα μέλη της οικογένειας Δραγούμη. Σε συνεργασία με τον γυναικάδελφό του Ίωνα Δραγούμη στάθηκε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού Αγώνα, ενισχύοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις με όπλα και άνδρες. Τον Μάρτιο του 1904, εν μέσω όξυνσης της εθνοθρησκευτικής διαμάχης στον απόηχο της εξέγερσης του Ίλιντεν, ήταν ένας από τέσσερεις Έλληνες αξιωματικούς που στάλθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση στη δυτική Μακεδονία για να πραγματοποιήσουν μια αναγνωριστική περιοδεία, η οποία κατέληξε σε αντικρουόμενα αποτελέσματα αναφορικά με τη σκοπιμότητα αποστολής ένοπλων σωμάτων από την Ελλάδα. Τον Ιούλιο επισκέφθηκε ιδιωτικά την Κοζάνη και τη Σιάτιστα και αποφάσισε να αναλάβει αντάρτικη δράση στην περιοχή. Τον Αύγουστο ορίστηκε από το νεοϊδρυθέν Μακεδονικό Κομιτάτο αρχηγός των ελληνικών ομάδων στην περιοχή Καστοριάς και Μοναστηρίου και εισήλθε για τρίτη φορά στην οθωμανοκρατούμενη τότε περιοχή της Μακεδονίας, αυτή τη φορά επικεφαλής ένοπλου σώματος με το επιχειρησιακό ψευδώνυμο «Μίκης Ζέζας». Με τους άνδρες του περιόδευσε σε ετερόγλωσσα χωριά της περιοχής καταδιώκοντας κομιτατζήδες της βουλγαρομακεδονικής ΕΜΕΟ, πειθαναγκάζοντας εξαρχικούς σλαβόφωνους να επιστρέψουν στο Πατριαρχείο και οργανώνοντας με πόρους του Κομιτάτου ένα δίκτυο υποστηρικτικό της δράσης των ελληνικών σωμάτων. Ενώ βρισκόταν στο σλαβόφωνο χωριό Στάτιτσα ή Στάτιστα της Καστοριάς, επιδιώκοντας να συναντηθεί με την ανταρτοομάδα των Καούδη και Κύρου, το σώμα του δέχτηκε επίθεση από ένα απόσπασμα του οθωμανικού στρατού, που παραπλανημένο από τον κομιτατζή Μήτρο Βλάχο νόμιζε ότι επιτίθεται σε ομάδα της ΕΜΕΟ. Ο Μελάς τραυματίστηκε από έναν πυροβολισμό και πέθανε υπό ομιχλώδεις συνθήκες. Μετά από περιπετειώδη πορεία η αποτμηθείσα κεφαλή του ενταφιάστηκε τελικά μαζί με το σώμα του στην Καστοριά, ενώ οι ακριβείς περιστάσεις του θανάτου του συσκοτίστηκαν.

Αν και η αντάρτικη δράση του Μελά στη Μακεδονία δεν είχε σημαντικά άμεσα αποτελέσματα, ο θάνατός του γνωστού μεγαλοαστού αξιωματικού ως άτακτου «κλέφτη»-ελευθερωτή συγκλόνισε την ελληνική κοινή γνώμη και έστρεψε την προσοχή της στον Μακεδονικό Αγώνα, ως το θρυλικό σύμβολο του οποίου και καθιερώθηκε. Η μορφή του συνδέθηκε με την εθνικοφροσύνη των μέσων του 20ού αιώνα και αναπλάστηκε σε πεζογραφήματα κυρίως των οικείων του και στον κινηματογράφο. Στην Ελλάδα τιμάται ως ήρωας, συνδεδεμένος με την ελληνικότητα της Μακεδονίας, και το όνομά του έχει δοθεί στο χωριό της Καστοριάς όπου σκοτώθηκε και σε ένα δήμο στη Θεσσαλονίκη.

Γεγονότα της 13ης Οκτωβρίου

54 Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος δηλητηριάζεται και πεθαίνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Ο 17χρονος θετός γιος του, Νέρων, τον διαδέχεται στον Ρωμαϊκό θρόνο.
1307 Με εντολή του βασιλιά Φιλίππου Δ' της Γαλλίας συλλαμβάνονται εκατοντάδες Ναΐτες Ιππότες, οι οποίοι αργότερα θα υποβληθούν σε βασανιστήρια προκειμένου να «ομολογήσουν» ότι είναι αιρετικοί.
1644 Ο σουηδικός και ολλανδικός στόλος νικούν το στόλο της Δανίας κοντά στο νησί Φέμαρν.
1866 Ο συνταγματάρχης Π. Κορωναίος κατατροπώνει τους Τούρκους στον Άγιο Μύρωνα και τους εκδιώκει από την επαρχία Μαλεβυζίου Κρήτης.
1884 Η ώρα Γκρίνουιτς καθιερώνεται ως βάση υπολογισμού της παγκόσμιας ώρας.
1904 Ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς (Μίκης Ζέζας) κυκλώνεται από τουρκικό απόσπασμα στο χωριό Στάτιστα (Μελάς) και τραυματίζεται θανάσιμα.
1917 70.000 άνθρωποι που συγκεντρώθηκαν στη Φάτιμα της Πορτογαλίας υποστήριξαν ότι είδαν τον ήλιο να «χορεύει», αλλάζοντας χρώματα που πλημμύρισαν τον ουρανό. Θεωρείται θαύμα της Παναγίας που εμφανιζόταν εκεί από τις 13 Μαΐου του 1917 και κάθε 13 του μηνός.
1944 Στη Μάχη της Ηλεκτρικής η αντιστασιακή οργάνωση ΕΛΑΣ διασώζει το εργοστάσιο παραγωγής Ηλεκτρισμού στο Κερατσίνι. Μαζί με τον ΕΛΑΣ πολεμούσε και ο ντόπιος πληθυσμός.
1961 Σοβαρά επεισόδια στο Αιγάλεω. Ομάδα 500 ατόμων επιτίθεται εναντίον των γραφείων του ΠΑΜΕ την ώρα των εγκαινίων. Προκαλούν ζημιές και απειλούν να λιντσάρουν τους παριστάμενους. Συλλαμβάνονται τέσσερις από τους επιτιθέμενους και δύο στελέχη της Ε.Δ.Α.
1961 Η Ε.Σ.Σ.Δ. απορρίπτει πρόταση ο ένας από τους πέντε βοηθούς του γενικού γραμματέα του Ο.Η.Ε. να είναι ο Έλληνας νομικός σύμβουλος του οργανισμού Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος. Την πρόταση είχε υποβάλει ο υποψήφιος για το αξίωμα του γενικού γραμματέα Βιρμανός Ου Θαντ.
1995 Αίρεται το εμπάργκο της Ελλάδας προς την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.