Σήμερα, Τετάρτη 21 Ιουνίου και συγκεκριμένα στις 17:57, σηματοδοτείται η επίσημη έναρξη του καλοκαιριού με το θερινό ηλιοστάσιο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ από σήμερα και μετά οι μέρες θα μικραίνουν σιγά-σιγά μέχρι να εξισωθούν με τις νύχτες, κάτι που θα συμβεί κατά τη λεγόμενη φθινοπωρινή ισημερία.
Από την άλλη πλευρά του πλανήτη, στο νότιο ημισφαίριο, σήμερα θα είναι η πρώτη μέρα του χειμώνα (χειμερινό ηλιοστάσιο).
Τι ονομάζεται ηλιοστάσιο
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο.
Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το καλοκαίρι-Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (τον χειμώνα-Χειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς.
Τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες, που ορίζουν αστρονομικά τη διάρκεια των εποχών του έτους, συμβαίνουν επειδή οι ημέρες του έτους δεν έχουν ίση διάρκεια μεταξύ τους. Η αιτία είναι ότι η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο και ο άξονας περιστροφής της παρουσιάζει κλίση σχεδόν 23,4 μοιρών.
Αν δεν υπήρχε αυτή η κλίση, δεν θα υπήρχαν οι εποχές και η μέρα θα διαρκούσε πάντα 12 ώρες, ενώ ο Ήλιος θα ακολουθούσε κάθε μέρα το ίδιο «μονοπάτι» πάνω από τη Γη.
Εξαιτίας όμως της κλίσης του άξονα περιστροφής, τη μισή χρονιά (από την εαρινή έως την φθινοπωρινή ισημερία) το βόρειο ημισφαίριο «γέρνει» προς τον Ήλιο, με αποκορύφωμα στο θερινό ηλιοστάσιο το οποίο συμβαίνει μεταξύ της 20ής και της 22ας Ιουνίου, ενώ την άλλη μισή χρονιά το νότιο ημισφαίριο «γέρνει» περισσότερο προς τον Ήλιο, με αποκορύφωμα στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
