Συνολικά 26 άδειες δικαιούνται οι εργαζόμενοι, σύμφωνα με τον οδηγό αδείας, που είναι δημοσιευμένος στο Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ) της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ).
Ειδικότερα, οι άδειες που προβλέπονται για τους εργαζόμενους αφορούν, μεταξύ άλλων, την μητρότητα, την πατρότητα, τον γάμο, τις σπουδές και τη νοσηλεία τέκνου.
Στο σημείο αυτό, το proson.gr τονίζει πως οι Κυριακές, οι αργίες και οι ημέρες ασθενείας (με παραμονή του μισθωτού στο σπίτι ή νοσηλεία του) που εμπίπτουν στο διάστημα της χορηγηθείσας αδείας δεν περιλαμβάνονται σε αυτή. Επιπλέον, για τους μισθωτούς που απασχολούνται επί πενθημέρου, δεν συνυπολογίζεται στον αριθμό ημερών αδείας η ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν εργάζονται λόγω πενθημέρου.
Ετήσια άδεια
Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγήσει, μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου ημερολογιακού έτους, την άδεια που δικαιούται ο εργαζόμενος ανά ημερολογιακό έτος, έπειτα από αίτηση του εργαζομένου και εντός 2 μηνών από την υποβολή της αίτησης. Εάν η άδεια δεν χορηγηθεί μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου ημερολογιακού έτους με υπαιτιότητα του εργοδότη (π.χ. άρνηση, αμέλεια κλπ), τότε αυτός πρέπει να καταβάλει στον εργαζόμενο τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας, προσαυξημένες κατά 100%, καθώς και το επίδομα αδείας (χωρίς ποσοστό προσαύξησης).
Ο χρόνος χορήγησης της άδειας καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Πάντως, το ήμισυ τουλάχιστον των εργαζομένων που δικαιούνται ημέρες αδείας θα πρέπει να ικανοποιούνται μέσα στο χρονικό διάστημα από την 1η Μαΐου έως την 30ή Σεπτεμβρίου του αυτού ημερολογιακού έτους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να τηρούνται και τα ελάχιστα προβλεπόμενα ενιαία χρονικά διαστήματα αδείας.
Κατάτμηση αδείας
Όταν προκύπτει ιδιαίτερα σοβαρή ή επείγουσα ανάγκη στο πλαίσιο της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης, ο εργοδότης μπορεί να προχωρήσει σε κατάτμηση του χρόνου αδείας σε δύο περιόδους μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Η πρώτη περίοδος δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη των έξι εργάσιμων ημερών (επί εξαημέρου εργασίας), των πέντε εργάσιμων ημερών (επί πενθημέρου εργασίας) και των δώδεκα εργάσιμων ημερών (εάν ο εργαζόμενος είναι ανήλικος).
Άδεια στράτευσης
Ο μισθωτός που απασχολείται με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου και στρατεύεται έχοντας συμπληρώσει προηγουμένως έξι τουλάχιστον μήνες υπηρεσίας στον τελευταίο εργοδότη, όταν αποστρατευθεί δικαιούται να επανέλθει στην επιχείρηση όπου εργαζόταν προ της στράτευσής του, υπό την προϋπόθεση ότι μέσα σ’ ένα μήνα από την ημέρα της αποστρατείας του θα έχει δηλώσει στα αρμόδια όργανα της επιχείρησης ότι επιθυμεί να επανέλθει και να επανενταχθεί στο εργατικό δυναμικό της.
Μετά την απόλυσή του από το στρατό και τη συνέχιση της απασχόλησής του στον εργοδότη δικαιούται να λάβει την ετήσια άδειά του και το επίδομα αδείας.
Άδεια μητρότητας εγκύου
Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων. Από αυτές οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού (λόγω κυοφορίας) και οι υπόλοιπες εννέα μετά τον τοκετό (λόγω λοχείας).
Άδεια μητρότητας τεκμαιρόμενης μητέρας και υιοθετούσας
Η τεκμαιρόμενη μητέρα, δηλαδή εκείνη που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των 8 ετών, δικαιούται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, όπως και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους.
Άδεια φροντίδας τέκνου
Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας ή της γονικής άδειας, ως μειωμένο ωράριο. Κατά το παραπάνω διάστημα, ο γονέας που κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού δικαιούται είτε να προσέρχεται κατά μία ώρα αργότερα, είτε να αποχωρεί κατά 1 ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία, είτε να τη διακόπτει κατά μία ώρα ημερησίως, σύμφωνα με την αίτησή του.
Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας
Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις δικαιούται, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας εννέα μηνών. Την άδεια αυτή δικαιούνται επίσης οι μητέρες που είναι εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα, κατά το μέρος που εφαρμόζεται σε αυτούς η εργατική νομοθεσία (π.χ. ΙΔΟΧ), καθώς και οι εργαζόμενες στο Δημόσιο με σύμβαση έμμισθης εντολής.
Άδεια πατρότητας
Κάθε εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας 14 εργάσιμων ημερών, με αποδοχές, η οποία πρέπει να λαμβάνεται κατά τη γέννηση του τέκνου. Η άδεια πατρότητας χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη και δεν εξαρτάται από προηγούμενη απασχόληση ή προϋπηρεσία ή από τη συζυγική ή οικογενειακή κατάσταση του εργαζομένου.
Γονική άδεια
Κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή του παιδιού διάρκειας 4 μηνών, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό. Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου ηλικίας έως 8 ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.
Άδεια φροντιστή
Πρόκειται για άδεια που παρέχεται στους εργαζομένους προκειμένου να παρέχουν προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή ή πρόσωπο που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση. Για να δικαιούται την άδεια, ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 6 μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου. Η ανώτατη διάρκεια της άδειας είναι 5 εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος.
Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας
Έως 2 φορές ετησίως και έως 1 εργάσιμη ημέρα κάθε φορά, ο εργαζόμενος γονέας ή φροντιστής δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του, με αποδοχές, για λόγους ανωτέρας βίας οι οποίοι συνδέονται με επείγοντα οικογενειακά ζητήματα σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργαζομένου. Η ασθένεια ή το ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση νοσοκομείου ή θεράποντος ιατρού.
Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Εργαζόμενες οι οποίες υποβάλλονται σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δικαιούνται άδεια επτά εργάσιμων ημερών με αποδοχές, ύστερα από βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ή του διευθυντή μονάδας ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ).
Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου
Εργαζόμενοι γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες που εργάζονται σε φορείς τους ιδιωτικού τομέα, ή του δημόσιου τομέα με εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ή με σχέση έμμισθης εντολής, ή που εργάζονται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης), πλήρους ή μερικής απασχόλησης, έχουν δικαίωμα για κάθε παιδί ηλικίας μέχρι 18 ετών συμπληρωμένων που παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, καθώς και γονείς τέκνου με ειδικές ανάγκες –ανεξαρτήτως της ηλικίας του τέκνου– που φοιτά σε δομή ειδικής εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας ή είναι ενταγμένο και παρακολουθεί προγράμματα σε κέντρα διημέρευσης ημερήσιας φροντίδας ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ), κέντρα δημιουργικής απασχόλησης ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΚΔΑΠ ΑμεΑ) και ειδικά εκπαιδευτήρια έχουν επίσης δικαίωμα να απουσιάζουν, χωρίς περικοπή των αποδοχών τους και μετά από άδεια του εργοδότη, ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα από την εργασία τους μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων εργάσιμων ημερών κάθε ημερολογιακό έτος, με σκοπό να επισκέπτονται το σχολείο των παιδιών τους για την παρακολούθηση της σχολικής τους επίδοσης και της εν γένει παρουσίας τους.
Άδεια γάμου
Σε περίπτωση τέλεσης γάμου ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης χορηγείται άδεια έξι εργασίμων ημερών, με αποδοχές, εφόσον ο εργαζόμενος απασχολείται με σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και πέντε εργασίμων ημερών, εφόσον απασχολείται με σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Η άδεια αυτή δεν υπολογίζεται στην κανονική ετήσια άδεια του εργαζομένου.
Άδεια προγεννητικών εξετάσεων
Οι έγκυες εργαζόμενες απαλλάσσονται από την εργασία χωρίς περικοπή αποδοχών, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του εργοδότη με κάθε πρόσφορο μέσο, προκειμένου να υποβάλλονται σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας.
Άδεια λόγω ασθενείας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους
Οι εργαζόμενοι γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες που εργάζονται σε φορείς τους ιδιωτικού τομέα, ή του δημόσιου τομέα με εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ή με σχέση έμμισθης εντολής, ή που εργάζονται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης) έχουν ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα –ανεξάρτητα από δικαιώματα που παρέχονται από άλλες διατάξεις– να λαμβάνουν, κατόπιν αιτήσεώς τους, άδεια άνευ αποδοχών, που δεν υπερβαίνει τις 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, σε περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας.
Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών
Στους εργαζόμενους γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες που εργάζονται σε φορείς τους ιδιωτικού τομέα, ή του δημόσιου τομέα με εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ή με σχέση έμμισθης εντολής, ή που εργάζονται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης) χορηγείται ειδική γονική άδεια, διάρκειας 10 εργάσιμων ημερών κατ’ έτος, με αποδοχές, για την αντιμετώπιση των αναγκών παιδιών έως 18 ετών συμπληρωμένων, με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, με νεοπλασματική ασθένεια, ή που χρήζει μεταμόσχευσης, ή με σπάνιο νόσημα ή πάθηση και εφόσον στην τελευταία περίπτωση συντρέχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, ή παιδιών, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, με βαριά νοητική αναπηρία ή σύνδρομο DOWN ή αυτισμό.
Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών
Στους εργαζόμενους γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες που εργάζονται σε φορείς τους ιδιωτικού τομέα, ή του δημόσιου τομέα με εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ή με σχέση έμμισθης εντολής, ή που εργάζονται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης) χορηγείται ειδική γονική άδεια νοσηλείας, χωρίς αποδοχές, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζομένου, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των 30 εργάσιμων ημερών κατ’ έτος.
Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες
Στους εργαζόμενους γονείς (φυσικοί, θετοί, ανάδοχοι, τεκμαιρόμενες μητέρες που εργάζονται σε φορείς τους ιδιωτικού τομέα, ή του δημόσιου τομέα με εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ή με σχέση έμμισθης εντολής, ή που εργάζονται μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης) οι οποίοι έχουν χηρέψει και στον άγαμο γονέα που έχει την αποκλειστική επιμέλεια παιδιού χορηγείται άδεια 6 εργάσιμων ημερών ετησίως, με αποδοχές, επιπλέον αυτής που δικαιούνται από άλλες διατάξεις. Γονέας με 3 παιδιά ή περισσότερα δικαιούται άδεια 8 εργάσιμων ημερών ετησίως.
Άδεια για μετάγγιση αίματος και αιμοκάθαρση
Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας που πάσχουν από νόσημα το οποίο απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση δικαιούνται άδεια έως 22 εργάσιμες ημέρες το χρόνο με αποδοχές.
Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς
Εργαζόμενοι που απασχολούνται με εξαρτημένη σχέση εργασίας δικαιούνται άδεια 2 ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών (ΕΓΣΣΕ 2002-2003, άρθρο 9). Με το άρθρο 8 της ΕΓΣΣΕ 2010-2012 διευκρινίστηκε ότι η άδεια λόγω θανάτου συγγενούς χορηγείται όχι μόνο για τους εξ αίματος συγγενείς αλλά και για τους εξ αγχιστείας στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό.
Άδεια αναπήρων
Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% που υπάγονται στις διατάξεις του εδ. α΄ της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 2643/98, καθώς και οι ανάπηροι μόνιμοι υπάλληλοι του Δημοσίου-ΝΠΔΔ-ΟΤΑ με τις ίδιες ουσιαστικές προϋποθέσεις, δικαιούνται –κατά την παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 2643/98– 6 εργάσιμες ημέρες επιπλέον της κανονικής τους αδείας κατ’ έτος.
Άδεια λόγω ασθένειας AIDS
Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση που είναι φορείς ή πάσχοντες από AIDS, έχουν κριθεί ικανοί προς εργασία και έχουν υπηρεσία μέχρι 4 έτη στον ίδιο εργοδότη δικαιούνται, από τη γνωστοποίηση στον εργοδότη, έως 1 μήνα επιπλέον άδεια με αποδοχές για κάθε ημερολογιακό έτος (ΕΓΣΣΕ 2004, άρθρο 11).
Άδεια σπουδών
Εργαζόμενοι μαθητές, φοιτητές ή σπουδαστές εκπαιδευτικών μονάδων του Δημοσίου ή υπό την εποπτεία του Δημοσίου δικαιούνται ετησίως πρόσθετη άδεια 30 εργάσιμων ημερών (συνεχών ή διακεκομμένων), άνευ αποδοχών, για τη συμμετοχή τους σε εξετάσεις. Για τη χορήγηση της ειδικής αυτής άδειας δεν τίθεται όριο ηλικίας, αλλά χορηγείται για το προβλεπόμενο διάστημα διάρκειας των σπουδών, προσαυξημένο κατά 2 έτη. Δεν ενδιαφέρει εάν οι σπουδές πραγματοποιήθηκαν διακεκομμένα, ούτε εάν ο εργαζόμενος έχει συμπληρώσει 1 έτος προϋπηρεσίας στον εργοδότη.
Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές
Άδεια 10 εργάσιμων ημερών δικαιούνται οι συμμετέχοντες σε πρόγραμμα σπουδών για την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ετήσιας τουλάχιστον φοίτησης ή για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας ή του εξωτερικού. Η άδεια χορηγείται άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά. Δεν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά την ηλικία του δικαιούχου και ισχύει μέχρι 2 έτη.
Συνδικαλιστικές άδειες
Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα διοικητικά συμβούλια των πρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι επιφορτισμένοι με την ευθύνη της αποτελεσματικής εκπροσώπησης των συναδέλφων τους. Αυτό το έργο απαιτεί χρόνο, αφοσίωση, διαρκή ενημέρωση με τις εξελίξεις στην επιχείρηση, αλλά και την οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Για το λόγο αυτό το άρθρο 17 του Ν. 1264/1982, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 90 του Ν. 4808/2021, θεσπίζει την υποχρέωση του εργοδότη να παραχωρεί στα συνδικαλιστικά στελέχη χρόνο από το ωράριο εργασίας τους, προκειμένου να διευκολύνει την άσκηση των συνδικαλιστικών τους καθηκόντων.
Εκλογική άδεια
Για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος χορηγείται ειδική άδεια με αποδοχές. Δεν συμψηφίζεται με την κανονική ή άλλης μορφής άδεια και οι χορηγούμενες ημέρες εξαρτώνται από την απόσταση του τόπου εργασίας και του τόπου άσκησης του εκλογικού δικαιώματος ως εξής:
Για εργαζομένους με πενθήμερο:
- από 200-400 χλμ., 1 εργάσιμη ημέρα
- από 401 χλμ. και πάνω 2 εργάσιμες ημέρες, εφόσον μετακινηθούν εξολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
- Σε όσους μετακινούνται σε νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
Για εργαζομένους με εξαήμερο:
- από 100-200 χλμ., 1 εργάσιμη ημέρα.
- από 201-400 χλμ., 2 εργάσιμες ημέρες
- από 401 χλμ. και πάνω 3 εργάσιμες ημέρες, εφόσον μετακινηθούν εξολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
- Σε όσους μετακινούνται σε νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά τον οδηγό αδειών, πατώντας εδώ.
