«Τρέχουν» έως τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου οι αιτήσεις παραίτησης των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και μελών ΕΕΠ-ΕΒΠ, για το σχολικό έτος 2023-2024.
Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις οικείες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης ή Περιφερειακές Διευθύνσεις Π.Ε. και Δ.Ε. κατά περίπτωση, ανάλογα με την οργανική θέση και θεωρείται ότι έχουν γίνει αποδεκτές και λύεται αυτοδικαίως η υπαλληλική σχέση των αιτούντων.
Στο πλαίσιο αυτό δημοσιεύουμε τις οδηγίες και τις συμβουλές του δικηγόρου Γιάννη Μαυρωτά, ειδικού στα συνταξιοδοτικά - ασφαλιστικά θέματα των εκπαιδευτικών και των δημοσίων υπαλλήλων, μέσα από 16 ερωτήσεις και απαντήσεις.
1. Πότε υποβάλλω παραίτηση και πως;
Οι παραιτήσεις των εκπαιδευτικών του Δημοσίου και φέτος υποβάλλονται από πρώτη έως 12 Φλεβάρη 2024. Η παραίτηση μπορεί να ανακληθεί η αλλιώς να την πάρει πίσω ο ενδιαφερόμενος εκπαιδευτικός, μέσα σε ένα μήνα από την ημερομηνία υποβολής αυτής. Οι παραιτήσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά με ένα απλό έγγραφο στο gov.gr αλλά εάν επιθυμεί ο εκπαιδευτικός, μπορεί να την υποβάλει και αυτοπροσώπως στην Διεύθυνση Εκπαίδευσης.
2. Γιατί είναι σημαντική ημερομηνία 31 Αυγούστου;
Ημερομηνία αυτή είναι σημαντική γιατί τότε λύεται η υπαλληλική σχέση του εκπαιδευτικού και αυτό έχει δύο συνέπειες: Μέχρι τότε παραμένει μισθοδοτούμενός άρα και ασφαλισμένος και συνεπώς μέχρι τότε μετράει η ασφάλιση του. Δεύτερον, μέχρι 31 Αυγούστου πρέπει να έχουν συμπληρωθεί η κατά περίπτωση προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όποιες και αν είναι αυτές.
3. Δικαιούμαι μειωμένη σύνταξη με ανήλικο τέκνο;
Το ότι μπορεί κάποιος να βγει σε μειωμένη σύνταξη με την χρήση της ανηλικότητας το τέκνου, είναι μία συνήθης παρανόηση, παρεξήγηση ή λανθασμένη πληροφορία που παραπλανά τους ενδιαφερόμενους. Η αλήθεια είναι ότι με ανήλικο τέκνο ένας δημόσιος υπάλληλος μπορεί να βγει μόνο σε πλήρη σύνταξη εφόσον θεμελιώνει δικαίωμα σε ένα συμφέρον όριο ηλικίας με βάση τον Πίνακα 2 με τα όρια ηλικίας του Ν. 4336/2015 . Η μειωμένη σύνταξη δεν απονέμεται λόγω ανηλικότητας τέκνου αλλά μόνο με τις διατάξεις της εικοσιπενταετίας και αυτό πρέπει να γίνει ξεκάθαρο.
4. Είμαι τρίτεκνος. Βγαίνω με πλήρη σύνταξη;
Όπως και στις περιπτώσεις των συντάξεων με ανήλικο τέκνο, η σύνταξη την οποία λαμβάνει κάποιος με αυτό τον τρόπο δεν είναι μειωμένη, αλλά πλήρης και αναλογική των ετών ασφάλισης με τα οποία βγαίνει κάποιος στη σύνταξη. Δεν παίζουν ρόλο πλέον τα 35α για τον υπολογισμό της πλήρους σύνταξης, αλλά αυτή διαμορφώνεται αναλογα με τα έτη, μήνες και ημέρες ασφαλισης που τελικά συμπληρωνονται.
5. Αναγνωρίζονται οι επιδοτούμενη ασθένεια και η επιδοτούμενη ανεργία ως πλασματικός χρόνος το Δημόσιο;
Εν αντιθέσει με το Ι.Κ.Α., το Δημόσιο ως απονέμων φορέας συντάξης, δεν αναγνωρίζει ως πραγματικό χρόνο την ανεργία και την ασθένεια επομένως δεν μπορεί κάποιος που ενδιαφέρεται να βγει στη σύνταξη να υπολογίζει αυτούς τους χρόνους για την θεμελίωση του.
6. Είμαι πατέρας με ανήλικο και χρειάζομαι πλασματικά για να θεμελιώσω. Τι πρέπει να προσέξω;
Αυτό που πρέπει να προσέξει στην επιλογή του πλασματικού χρόνου ένας πατέρας με ανήλικο ο οποίος θέλει να σε συμπληρώσει εικοσιπενταετία, είναι το είδος πλασματικού χρόνου που θα αναγνωρίσει. Κάποιοι πλασματικοί χρόνοι, όπως ο χρόνος τέκνων και στρατιωτικής θητείας ανατρέχουν πριν από το 2011, εν αντιθέσει με τις σπουδές οι οποίες δεν μπορούν να ανατρέξουν πέρα από το 2011. Επομένως επειδή ως γνωστόν για τους πατέρες ανήλικου δεν αναγνωρίζεται (μη ορθώς κατά την άποψή μας) δικαίωμα για σύνταξη με εικοσιπενταετία από το 2010 και πίσω πρέπει κάποιος να προσέξει μήπως η εικοσιπενταετία του συμπληρωθεί καταλάθος πριν από το 2011 ή το 2012.
7. Πως υπολογίζεται η σύνταξη πλέον ποιοι είναι οι κρίσιμοι παράγοντες και τι κερδίζω εάν παραμείνω παραπάνω;
Από το 2016 και μετά έχει αλλάξει ο υπολογισμός σύνταξης και πλέον οι παράγοντες που καθορίζουν το τελικό ποσό σύνταξης είναι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης, το ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί σε αυτόν τον χρόνο ασφάλισης και ο μέσος όρος των συντάξιμων αποδοχών, οι οποίες αρχίζουν να μετράνε από το Γενάρη του 2002 και φτάνουν μέχρι και την τελευταία μέρα όπου ο υπάλληλος παραμένει ασφαλισμένος άρα μέχρι και την λύση της υπαλληλικής του σχέσεις.
Επομένως το τελικό ποσό είναι πλήρως αναλογικά υπολογιζόμενο με βάση τις αποδοχές και τα χρόνια ασφάλισης. Στο ερώτημα τι κερδίζει κάποιος εάν παραμείνει έναν χρόνο παραπάνω στην υπηρεσία ή και περισσότερο, για να απαντήσουμε, πρέπει να έχουμε σχηματίσει προσεκτικά τον μέσο όρο των συντάξιμων αποδοχών του και να κάνουμε προβολή στο μέλλον. Συνεπώς οι εισφορές υπέρ κλάδου σύνταξης αλλά και υπέρ των υπολοίπων επικουρικών ταμείων παίζουν σημαντικό ρόλο στο να εντοπίσουμε τι ποσό κερδίζει παραμένοντας περισσότερο στην ασφάλιση ο ενδιαφερόμενος.
8. Τι χάνω εάν πάρω μειωμένη σύνταξη;
Η μειωμένη σύνταξη σε σχέση με το με την πλήρη σύνταξη που θα έπαιρνε κάποιος με τα ίδια χρόνια ασφάλισης, δεν έχει διαφορά στην ανταποδοτική σύνταξη αλλά μόνο στην εθνική σύνταξη. Το μάξιμουμ της μείωσης εάν κάποιος απέχει πέντε χρόνια ή και παραπάνω από την ηλικία πλήρως συνταξιοδότησης, η οποία προσδιορίζεται με συγκεκριμένο τρόπο, στην εθνική σύνταξη και εάν απέχει λιγότερο από την ηλικία πλήρους συνταξιοδότησης ο συνταξιούχος, η μείωση είναι μικρότερη και είναι 6% για κάθε χρόνο που απέχει η ηλικία μειωμένης σύνταξης από την ηλικία πλήρους. Με τα νέα δεδομένα και με την τελευταία αύξηση η εθνική Σύνταξη διαμορφώνεται από 413 που ήταν πέρσι στα 430€ επομένως το μάξιμουμ της μείωσης είναι στα 130€, επομένως η μειωμένη σύνταξη μπορεί αυτή τη στιγμή να καταλήξει να αποδώσει το συνταξιούχο αντί για 430€, 300€ με εικοσαετή ασφάλιση.
9. Τι αλλάζει στην επικουρική σύνταξη;
Με βάση τον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο( Δεκέμβρης του 2023) , απλοποιείται η διαδικασία και οι προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για επικουρική σύνταξη και πλέον μπορεί να δοθεί επικουρική σύνταξη και με δεκαπενταετή επικουρική ασφάλιση. Αυτό από την άλλη σημαίνει ότι πλέον στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα υπολογίζονται πλασματικά έτη γιατί στην επικουρική σύνταξη στο Δημόσιο εν αντιθέσει με την κύρια σύνταξη, τα πλασματικά υπολογίζονται μόνο για θεμελίωση και όχι για για προσαύξηση της σύνταξης, επομένως οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να το λάβουν υπόψιν, γιατί ενδεχομένως η σύνταξη η οποία θα λάβουν θα είναι μικρότερη από αυτή που θα ανέμεναν με τις προηγούμενες προϋποθέσεις θεμελίωσης.
10. Τι άλλαξε στην αίτηση απονομής σύνταξης και γιατί είναι σημαντική η συμπλήρωσή της;
Από πέρυσι το καλοκαίρι, αντικαταστάθηκε η παλιά φόρμα της αίτησης απονομής σύνταξης στο Δημόσιο, με νέα φόρμα αίτησης, πολλών σελίδων η οποία είναι αρκετά εκτεταμένη και λεπτομερής. Ουσιαστικά σε αυτήν ο δημόσιος υπάλληλος προς συνταξιοδότηση, καλείται να απαντήσει σε πολλά ερωτήματα για την πλήρη αποτύπωση της ασφαλιστικής του ιστορίας, της διαδοχικής ή παράλληλης ασφάλισής του, παραγόντων που θα επηρεάσουν την εθνική του σύνταξη και τρόπων χρησιμοποίησης των πλασματικών ετών για θεμελίωση ή για προσαύξηση της σύνταξης του, ακόμα και για να υποβάλει κατά την έξοδό του αίτηση αναγνώρισης πλασματικών. Περιττό να τονιστεί ότι ευθύνη για την συμπλήρωση έχει μόνο ο υπάλληλος και θα πρέπει να γίνεται με την αντίστοιχη μελέτη και γνώση των ακριβών προϋποθέσεων με τις οποίες αυτός ζητά να λάβει συνταξιοδοτική παροχή, μέρισμά ή εφάπαξ από όλα τα εμπλεκόμενα Ταμεία.
11. Τι χρειάζεται για να βγει πιο γρήγορα η σύνταξη μου;
Επειδή πάρα πολλές από τις αυτοματοποιημένες συντάξεις που εκδίδονται με την διαδικασία fast track στο Δημόσιο καταλήγουν ελλιπείς ή εσφαλμένες και αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχουν πρόσφατες καταμετρήσεις ασφάλισης σε άλλα Ταμεία πριν του Δημοσίου, οι οποίες να έχουν αναρτηθεί στα ηλεκτρονικά συστήματα του ΕΦΚΑ, για να μπορέσει να τις «διαβάσει» το ηλεκτρονικό πρόγραμμα, από την εμπειρία μας, αυτό που βοηθά την πιο γρήγορη και πιο ορθή έκδοση απόφασης σύνταξης στο δημόσιο είναι μία πολύ πρόσφατη καταμέτρηση ασφάλισης στα προηγούμενα ταμεία (προσυνταξιδοτική βεβαίωση). Εάν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση, παλαιότερες βεβαιώσεις δεν εξυπηρετούν καθώς δεν είναι ανεβασμένες στα ηλεκτρονικά συστήματα.
12. Πως μπορώ να ξέρω αν είναι λάθος σύνταξη μου και την κάνω εάν διαπιστώσω κάποιο σφάλμα;
Αυτά που κοιτάμε όταν παίρνουμε στα χέρια μας μία συνταξιοδοτική απόφαση είναι εάν ο χρόνος ασφάλισης σε όλα τα ταμεία που είχαμε καταγράψει/ επικαλεστεί, είναι αποτυπωμένος και αναγνωρισμένος στην απόφαση, εάν το ποσοστό αναπλήρωσης το οποίο έχει εφαρμοστεί στην απόφαση είναι το ορθό και εάν είναι ορθά υπολογισμένες οι συντάξιμες αποδοχές μας με βάση την εκτίμηση υπολογισμού που έχουμε κάνει πιο πριν.
Από αυτά τα στοιχεία θα κρίνουμε εάν υπάρχει κάποιο σφάλμα, και ο έλεγχος ορθότητας συνταξιοδοτικής αποφάσεις πλέον κρίνεται απαραίτητος λόγω των πολλών σφαλμάτων που παρατηρούνται και καταλήγουν σε απονομή μειωμένης αντί για πλήρη σύνταξης ή σε μη θεμελίωση συνταξιοδτικού δικαιώματος. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει απευθείας να συντάξουμε και να καταθέσουμε ένσταση κατά της αυτοματοποιημένης συνταξιδοτικής αποφάσεως.
13. Πότε παίρνω χρήματα στα χέρια μου;
Μετά τη λύση της υπαλληλικής σχέσης και την αποστολή από τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης του φακέλου της αίτησης απονομής σύνταξης και του ΔΑΥΚ του υπαλλήλου, μέσα σε δύο μήνες κατατίθεται στο λογαριασμό του εν αναμονή συνταξιούχου η προκαταβολή σύνταξης.
14. Τι μπορώ να κάνω αν δεν είμαι σίγουρος ότι θεμελιώνω δικαίωμα ή με συμφέρει να συνταξιοδοτηθώ φέτος;
Επειδή όπως προαναφέρθηκε, υπάρχει η δυνατότητα ανάκλησης της παραίτησης μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της, αυτό που μπορεί να κάνει ο ενδιαφερόμενος είναι να υποβάλει την παραίτησή του τις τελευταίες μέρες που έχει δικαίωμα να το κάνει για παράδειγμα στις 9 ή στις 10 Φεβρουαρίου και να αξιοποιήσει τον ένα μήνα που του απομένει για να μελετήσει τόσο εάν έχει δικαίωμα να λάβει σύνταξη πλήρη μειωμένη αλλά και να την υπολογίσει και να κρίνει εάν τον συμφέρει ή όχι.
15. Τι γίνεται με τα σφάλματα τα αναδρομικά τις συντάξεις τα οποία παρατηρούνται;
Η αλήθεια είναι ότι στα αναδρομικά των συντάξεων, παρατηρείται μια υπερβάλλουσα παρακράτηση φόρου η οποία δεν είναι αυτή που αναλογεί στην ορθή κλίμακα την οποία ο συνταξιούχος πρέπει να την δηλώσει με την φορολογική δήλωση του έτους οπότε έλαβε τα αναδρομικά ποσά, για να τη λάβει πίσω ως επιστροφή φόρου. Επίσης πρέπει να ελέγξει τα αναδρομικά του για το αν έχει έχει γίνει ορθά η παρακράτηση του ποσού της εισφοράς για τυχόν εξαγορά αναγνώρισης πλασματικών ετών.
