Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 2016 αποφάσισε να διακόψει την παραγωγή και την έκδοση χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ καθώς υπήρχε αυξημένη ανησυχία για το ότι το εν λόγω χαρτονόμισμα μπορούσε να διευκολύνει παράνομες δραστηριότητες. Η απόφαση τέθηκε σε ισχύ την 27η Απριλίου 2019 και από τότε σταμάτησε και η έκδοση των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ.
Πόσο πιθανό όμως είναι να συναντήσει κάποιος ένα νόμισμα των 500 ευρώ στην αγορά και τι ισχύει με τη νομιμότητα του;
Η αλήθεια είναι πως αν και έχει σταματήσει η έκδοση των εν λόγω χαρτονομισμάτων είναι πιθανό κάποια στιγμή να συναντήσουμε κάποιο σε κάποια συναλλαγή μας καθώς, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε ανακοίνωση της η ΕΚΤ, «το τραπεζογραμμάτιο των 500 ευρώ εξακολουθεί να έχει ισχύ νόμιμου χρήματος και θα διατηρήσει την αξία του για πάντα».
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Συγκεκριμένα, όταν το 2016 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έλαβε την απόφαση να σταματήσει την έκδοση των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ολοκλήρωσε σήμερα την επανεξέταση των ονομαστικών αξιών της σειράς «Ευρώπη». Αποφάσισε να διακόψει οριστικά την παραγωγή του τραπεζογραμματίου των 500 ευρώ και να μην το συμπεριλάβει στη σειρά τραπεζογραμματίων «Ευρώπη», λαμβάνοντας υπόψη ανησυχίες ότι το εν λόγω τραπεζογραμμάτιο θα μπορούσε να διευκολύνει παράνομες δραστηριότητες. Οι άλλες ονομαστικές αξίες – από 5 έως 200 ευρώ – θα διατηρηθούν.
Λόγω του διεθνούς ρόλου του ευρώ και της ευρύτατης εμπιστοσύνης στα τραπεζογραμμάτιά του, το τραπεζογραμμάτιο των 500 ευρώ θα εξακολουθήσει να έχει ισχύ νόμιμου χρήματος και μπορεί συνεπώς να συνεχίσει να χρησιμοποιείται ως μέσο πληρωμής και αποθήκευσης αξίας. Το Ευρωσύστημα, το οποίο αποτελείται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ, θα λάβει μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι υπόλοιπες ονομαστικές αξίες θα είναι διαθέσιμες σε επαρκή ποσότητα».
Είναι πιθανό να καταργηθούν και άλλα χαρτονομίσματα;
Πέραν του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ δεν είναι πιθανό να καταργηθούν και άλλα χαρτονομίσματα καθώς όπως αναφέρει σχετικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, «τα μετρητά είναι το μέσο πληρωμής που χρησιμοποιείται συχνότερα στα καταστήματα στη ζώνη του ευρώ και είναι διαθέσιμα σε όλους».
Συγκεκριμένα, τα μετρητά παρέχουν σημαντικές λειτουργίες και οφέλη:
- Διασφαλίζουν την ελευθερία και την αυτονομία σας. Τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα είναι η μόνη μορφή χρήματος που κατέχουν οι άνθρωποι χωρίς να εμπλέκεται τρίτο μέρος. Δεν χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός, πρόσβαση στο διαδίκτυο ή ηλεκτρικό ρεύμα για να πληρώσετε με μετρητά, μπορείτε δηλαδή να το κάνετε ακόμη και αν υπάρχει διακοπή ρεύματος ή αν έχετε χάσει την κάρτα σας.
- Είναι νόμιμο χρήμα. Οι πιστωτές, όπως καταστήματα και εστιατόρια, δεν μπορούν να αρνηθούν τα μετρητά, εκτός εάν έχουν εκ των προτέρων συμφωνήσει με τον πελάτη κάποιο άλλο μέσο πληρωμής. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 22ας Μαρτίου 2010, σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και τις έννομες συνέπειες του καθεστώτος νομίμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων σε ευρώ.
- Διαφυλάσσουν την ιδιωτική ζωή. Οι συναλλαγές με μετρητά προασπίζουν το θεμελιώδες δικαίωμά μας για προστασία της ιδιωτικής ζωής, των προσωπικών δεδομένων και της ταυτότητάς μας σε οικονομικά θέματα.
- Καλύπτουν τις ανάγκες όλων των ανθρώπων. Τα μετρητά παρέχουν επιλογές πληρωμής και αποταμίευσης για ανθρώπους με περιορισμένη ή καμία πρόσβαση σε ψηφιακό χρήμα, γεγονός που τα καθιστά καίριας σημασίας για την ενσωμάτωση πολιτών από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν χαμηλότερο εισόδημα.
- Είναι ασφαλή. Τα μετρητά έχουν αποδειχτεί ασφαλή από το κυβερνοέγκλημα, την απάτη και την παραχάραξη. Και, καθώς πρόκειται για χρήμα κεντρικής τράπεζας, δεν συνεπάγονται χρηματοοικονομικούς κινδύνους για τον πληρωτή ούτε για τον δικαιούχο της πληρωμής.
- Είναι μέσο αποθήκευσης αξίας. Τα μετρητά είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό μέσο πληρωμής. Επιτρέπουν στους ανθρώπους να κρατούν χρήμα για σκοπούς αποταμίευσης χωρίς να υπάρχει κίνδυνος αθέτησης υποχρεώσεων. Είναι χρήσιμα για μικρά δώρα και πληρωμές από πρόσωπο σε πρόσωπο. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορούν να δώσουν κάποια μετρητά στα παιδιά τους για μικρές αγορές ή κάποιος μπορεί να δώσει σ’ έναν φίλο ή γνωστό του μετρητά για να αγοράσει κάτι για λογαριασμό του. Τα μετρητά βοηθούν επίσης τα παιδιά να αποκτήσουν βασικές γνώσεις οικονομικών.
