Με drones, δορυφορικές εικόνες, ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής καταγγελιών, σύστημα ειδικού διαδικτυακού γεωεντοπισμού αυθαιρέτων με υποσύστημα περιοδικής χαρτογράφησης και εντοπισμού νέων κτισμάτων, αλλά και fast track κατεδαφίσεις φιλοδοξεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να «χτυπήσει» την αυθαίρετη δόμηση.
Το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση έως τη Δευτέρα 15 Απριλίου, θα προβλέπει επίσης τσουχτερά πρόστιμα και ποινές για τους παραβάτες και κατεδαφίσεις «εξπρές», οι οποίες θα γίνουν από τα πιο πρόσφατα ανεγερθέντα αυθαίρετα. Πιο συγκεκριμένα ορίζεται ότι κατεδαφίζεται κατ' απόλυτη προτεραιότητα:
- το σύνολο των νέων αυθαιρέτων κατασκευών που κατασκευάστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024
- το σύνολο των αυθαίρετων κατασκευών που κατασκευάστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011
- όσα αυθαίρετα έχουν υπαχθεί σε νόμο τακτοποίησης με ψευδείς δηλώσεις
Στην περίπτωση που τα κλιμάκια ελέγχων εντοπίσουν αυθαίρετο κατά την ώρα που κατασκευάζονται, εκδίδεται μέσα σε προθεσμία τριών εργάσιμων μερών, πρωτόκολλο κατεδάφισης και η αρμόδια υπηρεσία το κατεδαφίζει το αργότερο εντός ενός μηνός.
Για τους σκοπούς αυτούς θα συσταθεί θέση Ειδικού Επιθεωρητή Ελέγχου και Καταστολής της Αυθαίρετης Δόμησης, την ωστόσο δε θα καταλαμβάνει κάποιος μόνιμος υπάλληλος, αλλά μετακλητός, ο οποίος θα υπάγεται απευθείας στον υπουργό. Η θέση του Ειδικού Επιθεωρητή θα καλύπτεται είτε με πρόσληψη συνταξιούχου προερχόμενου από το σώμα επιθεωρητών περιβάλλοντος, είτε με απόσπαση υπαλλήλου από το ίδιο σώμα, για τριετή θητεία που δύναται να παραταθεί για άλλα τρία χρόνια. Η πρώτη θητεία ορίζεται διετής.
Η πλατφόρμα καταγγελιών
Για τον εντοπισμό των αυθαιρέτων δημιουργείται στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) διαδικτυακή πλατφόρμα με χρήση δορυφορικών εικόνων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), τα οποία θα μπορούν να λαμβάνουν ταχύτατες εγκρίσεις για τις πτήσεις τους από τους αρμόδιους φορείς.
Παράλληλα το σχέδιο νόμου θεσμοθετεί το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγγελιών, το οποίο θα είναι προσβάσιμο μέσω του gov.gr. Αντικείμενο του θα είναι η δημιουργία και τήρηση ψηφιακού αρχείου καταγγελιών για τον εντοπισμό και τον έλεγχο αυθαίρετων κτιρίων και κατασκευών και ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για την υποβολή των καταγγελιών καθώς και για την καταγραφή, αξιολόγηση και προτεραιοποίηση της παρακολούθησης της εξέλιξής τους.
Οι καταγγελίες θα αξιολογούνται μεταξύ άλλων βάσει της επάρκειας των στοιχείων που περιέχουν, ώστε να είναι δυνατή η διερεύνησή τους και η διεξαγωγή ελέγχου ή έρευνας, ενώ η προτεραιοποίηση ελέγχου τους θα λαμβάνει υπόψη τα εξής κριτήρια:
- το μέγεθος του αυθαίρετου κτιρίου ή κατασκευής,
- την εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας της καταγγελλόμενης πράξης και την αξιολόγηση του κινδύνου ως προς τις άμεσες ή έμμεσες συνέπειές της στο περιβάλλον, ιδίως στα δάση, τις δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, στον αιγιαλό, στις παραλίες και στα ρέματα,
- την επανάληψη της καταγγελλόμενης πράξης ή την υποτροπή του καταγγελλόμενου.
- τη χρονική προτεραιότητά τους.
Τα πρόστιμα
Τα πρόστιμα ανέγερσης θα υπολογίζονται βάσει της αξίας του αυθαιρέτου επί το συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Η αξία του αυθαιρέτου θα υπολογίζεται ως το γινόμενο της επιφάνειάς του, πολλαπλασιαζόμενης επί την τιμή ζώνης της περιοχής του ακινήτου ενώ ο συντελεστής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης θα ορίζεται σε 1,2 για σοβαρές αυθαιρεσίες (εντός περιοχών Natura, δασών, ρεμάτων, αιγιαλού κ.ά.) και σε 1 για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αυθαιρέτων. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης ξεκινά από 250 έως 1.500 ευρώ ανάλογα με την περίπτωση.
Από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας έως την κατεδάφιση ή τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, εφόσον προβλέπεται, θα μπορεί να επιβάλλεται για κάθε έτος μη αποκατάστασης της αυθαιρεσίας, πρόστιμο μη έγκαιρης κατεδάφισης, το οποίο θα ισούται με το 50% του προστίμου ανέγερσης.
Το ελάχιστο ύψος του προστίμου μη έγκαιρης κατεδάφισης κυμαίνεται από 100 έως 750 ευρώ ανάλογα με την περίπτωση.
Αν ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου αποκαταστήσει την πολεοδομική παράβαση με την απομάκρυνση της χρήσης ή την κατεδάφιση της αυθαίρετης κατασκευής ή εκδώσει την προβλεπόμενη οικοδομική άδεια όπου επιτρέπεται, μέσα σε προθεσμία 4 μηνών από τη διαπίστωσή της δεν επιβάλλεται πρόστιμο μη έγκαιρης κατεδάφισης και το πρόστιμο ανέγερσης περιορίζεται στο ελάχιστο ποσό των 250 ευρώ.
Τα πρόστιμα ανέγερσης των αυθαιρέτων θα καταβάλλονται σε 30 ισόποσες μηνιαίες δόσεις και τα πρόστιμα μη έγκαιρης κατεδάφισης σε 12 μηνιαίες δόσεις.
Αν το οφειλόμενο πρόστιμο εξοφληθεί ολόκληρο εντός του πρώτου μήνα από τη βεβαίωση του προστίμου στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία, θα παρέχεται έκπτωση 30%.
