Ενάμιση μέσο μισθό χάνουν τα νοικοκυριά από τις ανατιμήσεις σε σειρά αγαθών και υπηρεσιών, καθώς η μηνιαία επιβάρυνση για μια τετραμελή οικογένεια από το «κύμα» ακρίβειας υπολογίζεται ότι φτάνει με συντηρητικές εκτιμήσεις τα 151 ευρώ μηνιαίως ή 1.812 ευρώ ετησίως. Μάλιστα, η επιβάρυνση αυτή υπολογίζεται με βάση τις τρέχουσες αυξήσεις που καταγράφονται και όχι αυτές που αναμένονται το επόμενο διάστημα και οι οποίες, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και εκτιμήσεις, θα είναι ακόμη μεγαλύτερες. Μόνο στην κατηγορία των ειδών σούπερ μάρκετ αναμένονται νέες ανατιμήσεις σε 24 βασικές κατηγορίες προϊόντων, οι οποίες θα περάσουν σταδιακά στις τιμές καταναλωτή έως τα μέσα Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», η επίδραση των ανατιμήσεων, όχι μόνο «ροκανίζει» το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα, αλλά ήδη αφαιρεί τζίρο από την αγορά. Από τον Νοέμβριο καταγράφεται υποχώρηση της ζήτησης, από τα σούπερ μάρκετ έως τον κλάδο ηλεκτρικών συσκευών και αυτοκινήτων, ενώ όλες οι προβλέψεις κάνουν λόγο για μείωση του τζίρου των Χριστουγέννων κατά περίπου 20% σε σύγκριση μάλιστα με την περσινή χρονιά, όταν τα φυσικά καταστήματα ήταν κλειστά.
Ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση και καύσιμα είναι οι τρεις παράγοντες που επιφέρουν το ισχυρότερο πλήγμα στο εισόδημα, ενώ ακόμη μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση για νοικοκυριά που δεν κατοικούν σε δικό τους σπίτι, καθώς καταγράφεται και σημαντική αύξηση ενοικίων. Ηδη οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος που καταφθάνουν τους τελευταίους μήνες στα νοικοκυριά προκαλούν έντονη ανησυχία, ενώ ανάλογη είναι η κατάσταση με το κόστος για τη θέρμανση των κατοικιών είτε αυτή γίνεται με πετρέλαιο είτε με φυσικό αέριο. Για μια οικογένεια αποτελούμενη από ένα ζευγάρι και δύο παιδιά εκτιμάται ότι η μηνιαία δαπάνη για το ηλεκτρικό ρεύμα έχει αυξηθεί κατά περίπου 30 ευρώ, ενώ το κόστος της θέρμανσης (κεντρική θέρμανση με πετρέλαιο) υπολογίζεται ότι έχει αυξηθεί κατά 14 ευρώ. Σημαντική είναι η επιβάρυνση από την αύξηση των τιμών των καυσίμων, τόσο πετρελαίου όσο και βενζίνης, με το πρόσθετο κόστος σε μηνιαία βάση να υπολογίζεται σε σύγκριση με πέρυσι ότι είναι περίπου 40 ευρώ.
Σημαντική είναι ήδη η επιβάρυνση των καταναλωτών από τις αυξήσεις σε σειρά τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης, επιβάρυνση που υπολογίζεται με τις τρέχουσες ανατιμήσεις ότι είναι της τάξης των περίπου 15 ευρώ σε μηνιαία βάση. Το επόμενο διάστημα, ωστόσο, η επιβάρυνση αυτή θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς –σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Κ» από τους τιμοκαταλόγους που έχουν στείλει οι προμηθευτές στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ– αναμένονται ανατιμήσεις στις ακόλουθες κατηγορίες προϊόντων: άλευρα, τυροκομικά, αλλαντικά, βούτυρα – μαργαρίνες, γαλακτοκομικά, δημητριακά, ζυμαρικά, καφές, ζάχαρη, ελαιόλαδο, ροφήματα και σιρόπια για ροφήματα, σοκολατοειδή – γκοφρέτες, είδη ζαχαροπλαστικής, τοματικά – κονσέρβες, αρτοσκευάσματα – φρυγανιές – τρίμμα φρυγανιάς – παξιμάδια, αυγά, βελτιωτικά γεύσης (ξίδι – αρτύματα λεμονιού), κατεψυγμένα αλιεύματα, κατεψυγμένες ζύμες, κατεψυγμένα λαχανικά, κατεψυγμένες πατάτες, σακούλες απορριμμάτων, χαρτιά υγείας – χαρτί κουζίνας – χαρτοπετσέτες και απορρυπαντικά.
Οι ανατιμήσεις στα προϊόντα αυτά αναμένεται να περάσουν σταδιακά στην κατανάλωση έως τα μέσα Ιανουαρίου. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις πρόκειται για αυξήσεις σε διψήφιο ποσοστό, ενώ υπάρχουν κατηγορίες στις οποίες έχουν γίνει και τους προηγούμενους μήνες άλλες ανατιμήσεις και συγκεκριμένα στο ελαιόλαδο, στον καφέ, στα άλευρα, στα ζυμαρικά, στα γαλακτοκομικά, στα τυροκομικά και τα απορρυπαντικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια οι προμηθευτές μπορεί να διατηρούσαν τους ίδιους καταλόγους ακόμη και τρία χρόνια, ενώ φέτος πολλοί εξ αυτών τους έχουν ήδη αλλάξει δύο φορές μέσα στο ίδιο έτος και κυρίως από τα μέσα του καλοκαιριού κι έπειτα. Οι πληθωριστικές πιέσεις –και όχι μόνο– οδηγούν και σε σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων τον τελευταίο χρόνο, αυξήσεις που σε ορισμένες περιοχές της χώρας –και ειδικά σε ορισμένες περιοχές της Αττικής– ξεπερνούν κατά πολύ το ύψος του τρέχοντος πληθωρισμού και φτάνουν ακόμη και το 8% (βόρεια προάστια).
Υπό πίεση εμπόριο και μεταποίηση
Υψηλό ενεργειακό κόστος, ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες, αλλά και ελλείψεις σε πολλές εξ αυτών είναι οι τρεις βασικοί παράγοντες που προκαλούν πονοκέφαλο σε μεταποίηση και εμπόριο. Τα όποια αποθέματα σε χαμηλές τιμές που είχαν οι εταιρείες έχουν τελειώσει και η μετακύλιση του αυξημένου κόστους παραγωγής και λειτουργίας στις τελικές τιμές θεωρείται πλέον αναπόφευκτη, είτε πρόκειται για τον φούρνο της γειτονιάς είτε για τις κορυφαίες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Αρτοποιείο που πέρυσι πλήρωσε μηνιαίο λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος 870 ευρώ, φέτος για την ίδια κατανάλωση πληρώνει 1.360 ευρώ, αύξηση δηλαδή περίπου 56%. Επιχείρηση εστίασης στον Χολαργό που πλήρωνε συνήθως 1.700 ευρώ τον μήνα για φυσικό αέριο, φέτος έλαβε λογαριασμό που ξεπερνάει τα 3.000 ευρώ. Σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ, το δίκτυο της οποίας είναι κυρίως στη μέση τάση και αριθμεί περί τα 280 καταστήματα, η πρόσθετη επιβάρυνση φέτος από την αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος ανέρχεται σε 3,5 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2022 εκτιμά ότι η πρόσθετη επιβάρυνση θα είναι 7 εκατ. ευρώ.
Πτηνοτροφική επιχείρηση που πέρυσι πλήρωνε 180.000 ευρώ για ρεύμα, τώρα έλαβε λογαριασμό για ίδια κατανάλωση ο οποίος είναι 340.000 ευρώ. Επίσης, έχει να αντιμετωπίσει την αυξημένη τιμή του καλαμποκιού, τιμή που φέτος φτάνει τα 300 ευρώ/τόνο, από 160-180 ευρώ/τόνο πριν από μερικούς μήνες.
Το ίδιο σκηνικό καταγράφεται και στις πρώτες ύλες. Τα νέα συμβόλαια που κλείνουν οι βιομηχανίες παραγωγής αναψυκτικών, καθώς και οι ζυθοποιίες για την προμήθεια κουτιών αλουμινίου είναι 20%-40% αυξημένα σε σύγκριση με τα προηγούμενα.
Κατά 30% έχουν αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο οι τιμές παραγωγού στο αιγοπρόβειο γάλα, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της τιμής της φέτας κατά 20%, όπως επεσήμανε πρόσφατα ο επικεφαλής της «Ελληνικά Γαλακτοκομεία», Μ. Σαράντης.
Το κύμα ανατιμήσεων, αλλά και ελλείψεων είναι πλέον εμφανές και στα διαρκή αγαθά. Σύμφωνα με ανώτατο στέλεχος κορυφαίας αλυσίδας ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών, ελλείψεις πλέον εντοπίζονται σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων ή οι παραδόσεις γίνονται με μεγάλη καθυστέρηση και τα προϊόντα αποστέλλονται από τους προμηθευτές με το… σταγονόμετρο. «Το χειρότερο είναι ότι μπορεί να περιμένεις μια παραγγελία για 500 κουζίνες και την τελευταία στιγμή να σου πουν ότι δεν θα τις στείλουν και τότε θα πρέπει να αναζητήσεις εναλλακτικούς κωδικούς», τονίζει στην «Κ». Σημαντικές καθυστερήσεις στις παραδόσεις υπάρχουν ακόμη σε καινούργια μοντέλα κινητών (όπως το νέο iPhone), σε tablets, σε παιχνιδομηχανές, αλλά και σε συγκεκριμένες κατηγορίες τηλεοράσεων. Για ελλείψεις στο 13%-14% των κωδικών που διαθέτει το ΙΚΕΑ και ανάλογο ποσοστό σε ελλείψεις και στην Intersport (αθλητικά είδη) έκανε λόγο την Παρασκευή ο επικεφαλής του ομίλου Φουρλή, Βασίλης Φουρλής.
