Ευρωπαϊκή επιδημία σαλμονέλας - Προσοχή στις τομάτες

Από επιδημία σαλμονέλας κινδυνεύει η Γηραιά ήπειρος καθώς εκατοντάδες κρούσματα έχουν καταγραφεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο σε 16 χώρες της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ενώ εντοπίζουν πως η πηγή των μολύνσεων κρύβεται στις τομάτες. 

Από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 5 Νοεμβρίου 2024, έχουν καταγραφεί 232 επιβεβαιωμένα κρούσματα του ιού Salmonella Strathcona ST2559.

Τα κρούσματα έχουν καταγραφεί σε 16 χώρες με την Ιταλία να καταγράφει τα περισσότερα, ενώ 29 επιπλέον ασθενείς εντοπίστηκαν και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ένοχες οι τομάτες από τη Σικελία

Οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες αναζητούσαν που μπορεί να οφείλεται ο κίνδυνος της «διασυνοριακής επιδημίας» και κατέληξαν στο ότι υπάρχει κοινή πηγή μόλυνσης του βακτηρίου.

Αρχικά παρατήρησαν ότι οι περισσότεροι που νόσησαν με σαλμονέλα μετά από κάποιο ταξίδι είχαν επισκεφτεί την Ιταλία. Στη συνέχεια μοριακές αναλύσεις έδειξαν ότι τα κρούσματα συνδέονται κυρίως με την κατανάλωση τοματών από τη Σικελία.

Τελικά, οι τομάτες από τη Σικελία ταυτοποιήθηκαν ως φορέας μόλυνσης σε διάφορες εθνικές επιδημιολογικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν.

Οδηγίες από το ECDC

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων συνιστά στις χώρες να συνεχίσουν τους συστηματικούς ελέγχους, επικεντρώνοντας τις τομάτες ως πιθανή πηγή μόλυνσης. Οι πολίτες και καταναλωτές καλούνται να τηρούν τους κανόνες υγιεινής, όπως το πλύσιμο των χεριών και η προσεκτική καθαριότητα των λαχανικών, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης.

Θα πρέπει επίσης να διερευνηθεί ο ρόλος του περιβάλλοντος στη μόλυνση των τοματών, καθώς το στέλεχος εντοπίστηκε επίσης σε ζώο στην περιοχή της Σικελίας. Θα πρέπει να διεξαχθούν έρευνες για τον εντοπισμό του σημείου εισόδου του S. Strathcona – συμπεριλαμβανομένου του νερού άρδευσης – ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα για να σταματήσει η εξάπλωση της μόλυνσης και να αποτραπούν πιθανά νέα κρούσματα.

Τι είναι η σαλμονέλα και ο κίνδυνος της σαλμονέλωσης

Σαλμονέλωση είναι η λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο σαλμονέλα. Τα άτομα που νοσούν από σαλμονέλωση παρουσιάζουν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας (διάρροια, κοιλιακό πόνο, εμετούς, πυρετό). Πρόκειται για συχνό νόσημα που μεταδίδεται συνήθως με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων.

Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης της σαλμονέλωσης είναι η κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων, ζωικής κυρίως προέλευσης (π.χ. κρέας, αυγά, πουλερικά). Άλλα τρόφιμα (π.χ. λαχανικά, φρούτα, οστρακοειδή) μπορεί να μολυνθούν από την επαφή τους με κοπριά ή μέσω αποβλήτων στο νερό. 

Δεν είναι δυνατό να καταλάβει κάποιος από την εμφάνιση ενός τροφίμου εάν αυτό είναι μολυσμένο με σαλμονέλα ή όχι. Το μολυσμένο τρόφιμο έχει φυσιολογική όψη, οσμή και γεύση. Ο χρόνος που μεσολαβεί από την έκθεση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων γαστρεντερίτιδας κυμαίνεται από 6 έως 72 ώρες, ανάλογα με τον αριθμό των μικροοργανισμών που έχουν προσληφθεί.