Σήμερα, Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου και συγκεκριμένα στις 17:27 το απόγευμα, θα συμβεί στο βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα, το χειμερινό ηλιοστάσιο, το οποίο σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη του χειμώνα.
Κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, στο οποίο ζούμε την μεγαλύτερη νύκτα του έτους, ο ήλιος ανατέλλει στις 7:36 το πρωί δύει σε μόλις 9 ώρες και 31 λεπτά, δηλαδή στις 17:07 το απόγευμα. Να σημειώσουμε ότι αντίθετα, στο νότιο ημισφαίριο, σήμερα είναι το θερινό ηλιοστάσιο, με τη διάρκεια της ημέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο, προέρχεται από τη λέξη «ήλιος» και το ρήμα «στέκομαι». Σε αυτή τη φάση του, ο Ήλιος επιβραδύνει τη κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του κάθε ηλιοστασίου, αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Εκτός από απόψε, και οι υπόλοιπες νύχτες που θα ακολουθήσουν, θα είναι εξίσου μεγάλες σε διάρκεια, ωστόσο θα μικραίνουν λεπτό το λεπτό μέχρι να φτάσουμε ξανά στο θερινό ηλιοστάσιο που συμβαίνει τον Ιούνιο.
Από που προέρχεται το χειμερινό ηλιοστάσιο
Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν «πέφτει» πάντα την ίδια ημερομηνία, αλλά κυμαίνεται μεταξύ της 20ής και της 23ης Δεκεμβρίου, με πιο πιθανές ημερομηνίες την 21η και την 22α. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν συμβαίνει πια στις 25 Δεκεμβρίου, όπως στην εποχή του Χριστού, αλλά λίγο νωρίτερα, επειδή έχει αντικατασταθεί το παλαιότερο Ιουλιανό Ημερολόγιο, που είχε εισάγει ο Ιούλιος Καίσαρ από το 44 π.Χ. και το οποίο είχε θεσπίσει το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά έχανε μία ημέρα κάθε 128 χρόνια. Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ' εισήγαγε ένα νέο ημερολόγιο, που πήρε το όνομά του (Γρηγοριανό) και το οποίο χάνει μόνο μία ημέρα στα 4.000 χρόνια.
Ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεός και σχεδόν όλοι οι αρχαίοι λαοί καθιέρωσαν προς τιμή του διάφορες γιορτές, από τους Σκανδιναβούς και Ιρανούς έως τους Μάγια και τους Ίνκας. Σχεδόν παντού, οι μεγαλύτερες γιορτές γίνονταν κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, που εθεωρείτο η γιορτή της γέννησης του Ήλιου, που σηματοδοτούσε και την έναρξη του νέου έτους.
Σε πολλά μέρη του κόσμου, μεγάλες γιορτές λάμβαναν χώρα κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο θεωρείτο η γιορτή της γέννησης του Ήλιου.
Προϊστορικά μνημεία, όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία, πιστεύεται ότι σχετίζονταν με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό. Για τους Ρωμαίους, μεγάλη σημασία είχε η γιορτή του «αήττητου Ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, όταν ο Ήλιος άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό ως θριαμβευτής, για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση.
