Τι είναι πραγματικά η ευτυχία και τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους; Το ερώτημα αυτό «βασανίζει» αμέτρητους ακαδημαϊκούς οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν από που πηγάζει η ευτυχία, ωστόσο το ερώτημα είναι περίπλοκο.
Πολλοί είναι οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η ευτυχία. Μεταξύ άλλων είναι η οικονομική ασφάλεια, οι αντιλήψεις σε σχέση με την κοινωνική υποστήριξη και το αίσθημα προσωπικής ελευθερίας.
Καθώς αποχαιρετάμε το 2022, ας θυμηθούμε τον παγκόσμιο χάρτη ευτυχίας της χρονιάς που φεύγει, τον οποίον δημιούργησε το The Visual Capitalist αντλώντας δεδομένα από την Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας για να αποκαλύψει τη μέση βαθμολογία ευτυχίας 146 χωρών*. Δείχνει τις μέσες βαθμολογίες από το 2019 έως το 2021 και υπογραμμίζει ποιες χώρες είναι οι πιο ευτυχισμένες —ή οι πιο δυστυχισμένες— και γιατί**.
Πώς μετριέται η Ευτυχία;
Ή τουλάχιστον, πώς μετρώνται τα επίπεδα ευτυχίας σε αυτήν την έκθεση.
Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν τα δεδομένα της έρευνας με τη συμμετοχή χιλιάδων ερωτηθέντων για κάθε χώρα, οι οποίοι καλούνται να αξιολογήσουν την υποκειμενική ευημερία τους (βαθμολογία ευτυχίας) χρησιμοποιώντας την ερώτηση Cantril life ladder, η οποία ζητά από τους ερωτηθέντες να σκεφτούν μια σκάλα, με την καλύτερη δυνατή ζωή για αυτούς να είναι το 10 και τη χειρότερη δυνατή ζωή να είναι το 0.
Η έκθεση κάνει επίσης μια ανάλυση παλινδρόμησης (regression analysis) για να εξετάσει πώς θα μπορούσαν να εξηγηθούν οι βαθμολογίες της ευτυχίας, μέσω υλικών και άυλων παραγόντων που θα μπορούσαν να την επηρεάσουν:
- Κοινωνική υποστήριξη
- Προσδόκιμο ζωής
- Ελευθερία να κάνεις επιλογές ζωής
- Γενναιοδωρία
- κατά κεφαλήν ΑΕΠ
- Αντιλήψεις περί διαφθοράς
- Θετικές και αρνητικές επιδράσεις
Όπως και πέρυσι, η έκθεση παρακολουθεί και το πώς ο COVID-19 έχει επηρεάσει πτυχές της καθημερινής μας ζωής και κατά συνέπεια τα παγκόσμια επίπεδα ευτυχίας.
Περιφερειακά επίπεδα ευτυχίας
Η παγκόσμια ευτυχία έχει μέσο όρο βαθμολογίας 5,6 που είναι μια ελαφρά βελτίωση σε σχέση με την περσινή έκθεση. Παρακάτω, εξετάζουμε τα επίπεδα ευτυχίας κάθε περιοχής.
Βόρεια Αμερική
Τρέχουσα διάθεση: Ευτυχισμένη (6.3)
Όπως και πέρυσι, ο Καναδάς κατέχει την πρώτη θέση ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, έχει χάσει κάποιο έδαφος στην παγκόσμια κατάταξη, καταλαμβάνοντας τη 15η θέση φέτος σε σύγκριση με τη 14η την προηγούμενη χρονιά. Αντίθετα, οι ΗΠΑ ανέβηκαν τρεις θέσεις στη φετινή έκθεση και κατατάχθηκαν λίγο κάτω από τον Καναδά με βαθμολογία 6,97 (7,0 μετά τη στρογγυλοποίηση).
Η Δομινικανή Δημοκρατία έρχεται στην τελευταία θέση στην περιοχή. Ενώ γνώρισε εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη τα τελευταία 25 χρόνια, η χώρα επλήγη σκληρά από την πανδημία – το 2020, περίπου 270.000 άνθρωποι έπεσαν σε καθεστώς φτώχειας και η οικονομία εξακολουθεί να αγωνίζεται να φτάσει τα προπανδημικά επίπεδα.
Νότια Αμερική
Τρέχουσα διάθεση: Ευχαριστημένη (5.8)
Η Ουρουγουάη διατηρεί την πρώτη της θέση ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στη Νότια Αμερική. Συνεχίζει να κατατάσσεται ψηλά στη λίστα λόγω του υψηλού κατά κεφαλήν εισοδήματός της, των σχετικά χαμηλών επιπέδων φτώχειας και της ισχυρής μεσαίας τάξης.
Αν και φυσικά δεν είχε ανοσία στις επιπτώσεις του COVID-19, η χώρα μπόρεσε να μεταβεί ομαλά στη διαδικτυακή μάθηση και ήταν η πρώτη χώρα στην περιοχή που άνοιξε ξανά τα σχολεία
Στην Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας του περασμένου έτους, η Κολομβία ήταν η πιο βελτιωμένη χώρα στην περιοχή. Αλλά φέτος, έπεσε 14 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη, καθιστώντας την τη λιγότερο βελτιωμένη χώρα στη φετινή έκθεση.
Ενώ η Κολομβία έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθεί να έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας στη Λατινική Αμερική. Το 2020, το κορυφαίο 10% των εργαζομένων του είχε συνολικές απολαβές πάνω από το 50% του εθνικού εισοδήματος.
Ευρώπη
Τρέχουσα διάθεση: Χαρούμενη (6,5)
Η Φινλανδία δεν είναι μόνο η πιο ευτυχισμένη χώρα στην Ευρώπη, αλλά καταλαμβάνει και την πρώτη θέση ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο, για πέμπτη συνεχή χρονιά. Η Φινλανδία είναι μία από τις πέντε σκανδιναβικές χώρες που κατατάσσονται στο top 10. Η Δανία έρχεται στη δεύτερη θέση, ακολουθούμενη από την Ισλανδία στην τρίτη.
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 58η θέση, σημειώνοντας σημαντική άνοδο από την 77η θέση στην οποία βρισκόταν.
Η Ρουμανία ήταν η πιο βελτιωμένη χώρα στην Ευρώπη, ανεβαίνοντας 18 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη από την περσινή έκθεση. Την τελευταία δεκαετία, η χώρα γνώρισε πολύ σημαντική οικονομική ανάπτυξη, από τις μεγαλύτερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και μπόρεσε να ανακάμψει γρήγορα από την ύφεση που προκάλεσε ο COVID-19.
Η Ουκρανία κατατάσσεται στην τελευταία θέση, καθιστώντας την την πιο δυστυχισμένη χώρα στην Ευρώπη. Η Ουκρανία αντιμετώπισε συνεχείς προκλήσεις από τότε που κορυφώθηκε η Εξέγερση του Μαϊντάν το 2014, με αποκορύφωμα την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ως αποτέλεσμα του πολέμου, 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα.
Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία
Τρέχουσα διάθεση: Είναι περίπλοκο (5.2)
Το Τουρκμενιστάν είναι η πιο βελτιωμένη χώρα στην περιοχή, ανεβαίνοντας 19 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη από την περσινή έκθεση. Το «ανέβασμα» αυτό της χώρας θα μπορούσε να εξηγηθεί από την ταχεία οικονομική της ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Το 2021, το ΑΕΠ της αυξήθηκε κατά 6,3%.
Στον αντίποδα βρίσκεται το Αφγανιστάν, που είναι όχι μόνο η λιγότερο ευτυχισμένη χώρα της περιοχής, αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Χαρακτηριστικό είναι ότι ήταν ήδη το λιγότερο ευτυχισμένο έθνος και προτού οι Ταλιμπάν επανέλθουν στην εξουσία. Και οι υπεύθυνοι της έρευνας προειδοποιούν ότι η βαθμολογία της ευτυχίας του τα επόμενα χρόνια ενδέχεται να πέσει ακόμη περισσότερο από το 2,4 όπου βρίσκεται τώρα.
Στην προτελευταία θέση βρίσκεται ο Λίβανος, που τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετωπίζει μια σειρά από κρίσεις. Το 2020, ο COVID-19 πυροδότησε μια οικονομική κρίση που έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις 10 πιο σοβαρές οικονομικές κρίσεις από τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα. Και στις 4 Αυγούστου 2020, μια τεράστια έκρηξη νιτρικού αμμωνίου άφησε την πρωτεύουσα της χώρας, τη Βηρυτό, σε ερείπια.
Ανατολική Ασία και Ωκεανία
Τρέχουσα διάθεση: Ουδέτερη (5,6)
Σημείωση: Καθώς η έκθεση καλύπτει μόνο 146 χώρες, η «Ωκεανία» αναφέρεται μόνο στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία σε αυτήν την περίπτωση.
Στη φετινή έκθεση, η Κίνα ανέβηκε 12 θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη, καθιστώντας την την πιο βελτιωμένη χώρα στην Ανατολική Ασία και την Ωκεανία. Η κινεζική κυβέρνηση πρόσφατα προσδιόρισε την «κοινή ευημερία» ως κορυφαία προτεραιότητα και έχει κάνει πολλές αλλαγές πολιτικής σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει την ανισότητα και να εξαλείψει τη φτώχεια.
Από την άλλη πλευρά, η Ταϊλάνδη είναι αυτή που σημείωσε τη μικρότερη βελτίωση στους δείκτες ευτυχίας στην περιοχή, πιθανότατα λόγω του σημαντικού κόστους που είχε ο COVID-19 στην οικονομία της χώρας. Το 2020, η οικονομική ανάπτυξη συρρικνώθηκε κατά 6,1% στην Ταϊλάνδη—η χειρότερη συρρίκνωση της χώρας ύστερα από την ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση του 1997. Η οικονομία της Ταϊλάνδης δεν αναμένεται να ανακάμψει στα προ πανδημίας επίπεδα πριν από το 2023.
Αφρική
Τρέχουσα διάθεση: Δυστυχισμένη (4,5)
Με περιφερειακή βαθμολογία 4,5, η Αφρική κατατάσσεται ως η πιο δυστυχισμένη περιοχή παγκοσμίως. Η Ζιμπάμπουε παραμένει η πιο δυστυχισμένη χώρα στην περιοχή, καθώς συνεχίζει να παλεύει με υψηλά επίπεδα φτώχειας. Το 2021, περίπου 6,1 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν κάτω από το διεθνές όριο της φτώχειας.
Ο Μαυρίκιος παραμένει η πιο ευτυχισμένη χώρα στην περιοχή, πιθανότατα λόγω των σχετικά υψηλών επιπέδων εισοδήματός του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μαυρίκιος έγινε χώρα υψηλού εισοδήματος τον Ιούλιο του 2020, αλλά επανήλθε στο ανώτερο-μεσαίο εισόδημά του το 2021 λόγω της πανδημίας.
Διανύουμε τον τρίτο χρόνο αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 και είναι σαφές ότι οι χώρες σε όλον τον κόσμο εξακολουθούν να ταράζονται από τον καταστροφικό αντίκτυπο της πανδημίας στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία.
Δεν είναι σαφές πότε -και αν- τα πράγματα θα επανέλθουν πλήρως στο φυσιολογικό. Αλλά, όπως φαίνεται από την έρευνα αυτή, οι χώρες δείχνουν σιγά σιγά σημάδια ανάκαμψης – ή έστω ανάπτυξης μιας ψυχικής ανθεκτικότητας που τις βοηθά να αντιμετωπίζουν καλύτερα την κατάσταση.
*Υπάρχουν αρκετές χώρες που καλύπτονται στην περσινή έκθεση που δεν συμπεριλήφθηκαν στο σύνολο δεδομένων του τρέχοντος έτους, όπως η Αϊτή, οι Μαλδίβες και το Μπουρούντι.
**Ακριβώς επειδή τα στοιχεία συνελέγησαν πριν από το 2022, ο πόλεμος στην Ουκρανία προφανώς και δεν έχει προσμετρηθεί ως παράγοντας δυστυχίας στα αποτελέσματα.
Πηγή: The Visual Capitalist
