Ο θεράπων ιατρός, λαμβάνοντας υπόψη το ατομικό ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, καθορίζει τον χρόνο και το είδος των απαιτούμενων εξετάσεων. Η επιλογή των απαραίτητων αναλύσεων γίνεται με βάση ιατρικά κριτήρια, ενώ είναι ζωτικής σημασίας ο αιμολήπτης να είναι πλήρως ενημερωμένος σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, την τρέχουσα φαρμακευτική αγωγή και τον λόγο της παραπομπής του.
Σε πολλές περιπτώσεις, η αιμοληψία πραγματοποιείται χωρίς την απαιτούμενη προετοιμασία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανακριβή αποτελέσματα και, συχνά, σε ανάγκη επανάληψης της εξέτασης.
Παρακάτω παρατίθενται βασικές οδηγίες προετοιμασίας για συγκεκριμένες κατηγορίες εξετάσεων:
Γενικός βιοχημικός έλεγχος
- Απαιτείται νηστεία 10–12 ωρών. Το προηγούμενο βράδυ συνιστάται ελαφρύ γεύμα με χαμηλά λιπαρά.
- Το νερό επιτρέπεται και δεν επηρεάζει τα αποτελέσματα.
- Σε περιπτώσεις δύσκολης φλεβικής πρόσβασης, η κατανάλωση νερού πριν την αιμοληψία είναι χρήσιμη.
- Για μετρήσεις σακχάρου και ινσουλίνης, απαιτείται νηστεία 3–4 ωρών. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη δεν απαιτεί νηστεία.
- Οι εξετάσεις ήπατος, ΤΚΕ, CRP, γενική αίματος μπορούν να γίνουν και το απόγευμα.
- Η μέτρηση του σιδήρου συνιστάται να γίνεται πρωινές ώρες, λόγω διακυμάνσεων.
- Η CPK επηρεάζεται από φυσική άσκηση.
Έλεγχος πηκτικότητας
- Αν υπάρχει λήψη αντιπηκτικών, δεν πρέπει να λαμβάνονται το πρωί της εξέτασης.
- Συνιστάται νηστεία τουλάχιστον 2 ωρών.
Ανοσολογικός έλεγχος
- Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία.
- Η αιμοληψία μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα.
Ορμονολογικός έλεγχος
- Για τις περισσότερες ορμόνες δεν απαιτείται νηστεία.
- Παραθορμόνη και καλσιτονίνη: νηστεία 12 ωρών, αιμοληψία νωρίς το πρωί (7–10 π.μ.).
- Γεννητικές ορμόνες (FSH, LH, οιστραδιόλη, προγεστερόνη, Δ4-ανδροστενδιόνη): Η ημερομηνία του κύκλου επηρεάζει τα αποτελέσματα.
FSH, LH, οιστραδιόλη: 2η–4η ημέρα του κύκλου.
Προγεστερόνη: 21η ημέρα.
Δ4-ανδροστενδιόνη: Πρωινές ώρες, ιδανικά τις πρώτες 5 ή τις τελευταίες 15 ημέρες του κύκλου.
Τεστοστερόνη: Δεν απαιτείται νηστεία, αλλά η αιμοληψία πρέπει να γίνεται νωρίς το πρωί, αποφεύγοντας τη φυσική δραστηριότητα.
Προλακτίνη: Λήψη αίματος το πρωί, 2–3 ώρες μετά το ξύπνημα. Αποφυγή συγκεκριμένων φαρμάκων (π.χ. οιστρογόνα, φαινοθειαζίνες) για 2 ημέρες πριν.
Θυρεοειδικές ορμόνες: Η αιμοληψία πρέπει να γίνεται πριν τη λήψη θυροξίνης. Αν ληφθεί νωρίτερα, η πληροφορία πρέπει να δηλώνεται στο εργαστήριο.
Εξέταση β-χοριακής γοναδοτροπίνης (τεστ εγκυμοσύνης)
- Κατάλληλη μέρα: από τη 2η ημέρα καθυστέρησης της εμμήνου ρύσεως και μετά. Πιθανότητα ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος αν γίνει νωρίτερα.
Νεοπλασματικοί δείκτες
- Μπορούν να διενεργηθούν οποιαδήποτε ώρα και χωρίς προετοιμασία.
- Για τον δείκτη PSA, αποφεύγονται: εκσπερμάτιση, προστατική μάλαξη, κυστεοσκόπηση και σοβαρή δυσκοιλιότητα, λόγω επίδρασης στην τιμή του δείκτη.
Μετά την αιμοληψία
Μετά τη λήψη αίματος, δεν πρέπει να σηκώνεται βάρος από το χέρι στο οποίο έγινε η αιμοληψία. Αν μεταφέρεται τσάντα ή άλλη αποσκευή, καλό είναι να χρησιμοποιείται το άλλο χέρι.
