Αρχαιοελληνική προέλευση έχει το όνομα του μελομακάρονου, του αγαπημένου χριστουγεννιάτικου γλυκίσματος.
Ειδικότερα, σε ό, τι αφορά στην καταγωγή του, λοιπόν, το ελληνικό μελομακάρονο συνδέεται με τη λέξη «μακαρωνία», που σημαίνει «νεκρώσιμο δείπνο».
Η μακαρωνία με τη σειρά της έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μακαρία», που δεν ήταν άλλο από την «ψυχόπιτα», δηλαδή ένα κομμάτι άρτου στο σχήμα και το μέγεθος του σημερινού μελομακάρονου, το οποίο μοίραζαν στους συγγενείς μετά την κηδεία.
Πηγές και αναφορές, λοιπόν, θέλουν το όνομα του χριστουγεννιάτικου γλυκού να έχει τις ρίζες του στο νεκρώσιμο δείπνο που ετοιμαζόταν κατά τον Μεσαίωνα. Η μακαρωνία, όπως αποκαλούνταν, υπήρξε το πιάτο που έτρωγαν όσοι παρίσταντο στην νεκρώσιμη ακολουθία.
Με τη σειρά του, το όνομα του πιάτου μακαρωνία, φαίνεται πως σχετίζεται με τις μακαρίες. Μικρά ψωμιά, πιθανότατα στο σχήμα του σημερινού μελομακάρονου, τα οποία μοιράζονταν κατά τη διάρκεια μιας κηδείας. Αδιευκρίνιστο πώς και γιατί, κάποια μακαρία (ψυχόπιτα) βούτηξε σε γλυκό μέλι και έτσι προέκυψε το μελομακάρονο.
