Με αεροφωτογραφίες του 2011 της χρονιάς ορόσημο, καθώς αποτελεί την κόκκινη γραμμή ύστερα από την οποία δε νομιμοποιούνται αυθαίρετα κτίσματα, δορυφορικές εικόνες, drones και ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγγελιών αυθαιρέτων θα επιχειρήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να βάλει ένα τέλος στη νέα γενιά αυθαίρετης δόμησης «σκανάροντας» αρχικά τις πιο ευάλωτες περιοχές και στη συνέχεια το σύνολο της επικράτειας. Παράλληλα θα θεσμοθετήσει τη χρονική σύντμηση των διαδικασιών από το στάδιο του εντοπισμου ενός αυθαιρέτου μέχρι την κατεδάφιση με την ενεργοποίηση μικτών επιτροπών, ώστε να κινούνται παράλληλα και ταυτόχρονα όλες οι υπηρεσίες που εμπλέκονται στη διαδικασία, είτε είναι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, είτε οι Πολεοδομίες, είτε το υπουργείο Οικονομικών ή τα δασαρχεία και θα προτεραιοποιηθεί η εφαρμογή των τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης.
Οι αλλαγές, στις οποίες δεν ενταχθηκαν, πάντως, διατάξεις για κτίσματα με μεγάλες αυθαιρεσίες που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5, περιλαμβάνονται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου, το οποίο παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο της Πέμπτης και αναμένεται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση μετά τις 20 Δεκεμβρίου.
Λύση για χιλιάδες ιδιοκτητες οικοπέδων
Με το ίδιο νομοσχέδιο θα δοθεί λύση στους χιλιάδες ιδιοκτητες οικοπέδων σε εκτός σχεδίου περιοχές καθώς μεταβατική διάταξη θα δίνει τη δυνατότητα δόμησης σε οικόπεδα που πληρούν συγκεκριμένες προυποθέσεις εφόσον πληρωθεί ένα τέλος προκειμένου να επιτευχθεί περιβαλλοντικό ισοζύγιο. Το τέλος αυτό θα κατευθύνεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για έργα υποδομής σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
Επιπλέον στο νομοσχέδιο προβλέπεται ο καθορισμός ειδικών κτιριολογικών ή κτιριοδομικών απαιτήσεων των κτιρίων και κατασκευών σε Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας καθώς και σε περιοχές κοντά σε ρέματα.
Ομως αυτές δεν είναι οι μοναδικές ρυθμίσεις του εν λόγω σχεδίου νόμου, καθώς στο νομοθέτημα έχει συμπεριληφθεί και πληθώρα διατάξεων, οι οποίες ...φέρνουν τα πάνω κάτω στον τομέα των υδάτων. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν μεταξύ άλλων τη συγχώνευση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), ενώ δρομολογείται και η χωρική επέκταση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε όμορες περιφερειακές ενότητες. Στις δύο εταιρίες θα περάσει και η ευθύνη για τον καθαρισμό, τη συντήρηση και λειτουργία των φρεατίων υδροσυλλογής του δικτύου ομβρίων υδάτων και των συνδετηρίων αγωγών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
«Μεγάλος αδερφός» για τα αυθαίρετα
Με τη χρήση της νέας τεχνολογίας φιλοδοξεί το υπουργείο Περιβάλλοντος να βάλει φρένο στην εμφάνιση νέας γενιάς αυθαιρέτων, δημιουργώντας ένα θεσμικό πλαίσιο κι ένα μηχανισμό με καθετοποιημένες διαδικασίες και στόχο «να εντοπίζει ό,τι καινούριο σε αυθαιρετο ξεφυτρώνει όσο το δυνατόν συντομότερα».
Ετσι, εντός του συστήματος e-adeies για την έκδοση οικοδομικης άδειας θα κατατίθεται και το στίγμα, η συντεταγμένη του σημείου που θα κατασκευαστεί το ακίνητο. Το στίγμα αυτό θα συσχετίζεται με αεροφωτογραφίες και δορυφορικές εικόνες ή φωτογραφίες από drones που θα εξάγονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και θα «σκανάρουν» την περιοχή, ώστε να διακρίνεται η οποιαδήποτε μεταβολή.
Μέσω των απεικονίσεων αυτών και ενός ειδικού λογισμικού θα αποκαλύπτονται αρχικά ποια κτίσματα επιχειρείται να αναγερθούν και δε διαθέτουν καν οικοδομική άδεια. Αν ένα κτίσμα έχει άδεια, αυτή θα ελέγχεται άμεσα από ελεγκτή δόμησης. Αν δεν έχει, αυτόματα θα ενεργοποιείται το σύστημα και η υπόθεση θα οδηγείται χωρίς παρεμβολές και καθυστερήσεις στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ). Ετσι, θα εντοπίζονται νέα αυθαίρετα εν τη γενέσει τους από το σύστημα. Από το σημείο αυτό και μετά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί προβλέπεται να κινούνται ταχύτατα.
Η διαδικασία θα προβλεφθεί λεπτομερώς και θα εκτελείται από μικτά κλιμάκια χωρίς καθυστερήσεις: «Ο μηχανισμός θα είναι καθετοποιημένος με στόχο όσοι εμπλέκονται να εμπλέκονται άπαξ και ταυτόχρονα και μέσω μίας επιτροπής και όχι παράλληλων», λένε χαρακτηριστικά πηγές του υπουργειου. Παράλληλα στις περιοχές, οι οποίες θα μπούν κατά προτεραιότητα στο ...στόχαστρο, θα υπάρχουν έτοιμες εργολαβίες για την κατεδάφιση αυθαιρέτων ύστερα από τη διαδικασία εντοπισμού και παρόδου του διαστήματος των ενστάσεων.
Αν και στόχος είναι το σύστημα να καλύψει όλη την Ελλάδα, το κόστος και ο χρόνος δεν είναι σύμμαχοι της προσπάθειας και κατά συνέπεια αρχικώς θα εφαρμοστεί σε ευάλωτες περιοχές, νησιωτικές όπως η Μύκονος και γενικά οι Κυκλάδες όπου θα δοθεί προτεραιότητα για άμεσες παρεμβάσεις, αλλά και περιοχές, στις οποίες έχει σωρευτεί πλήθος ανεκτέλεστων πρωτοκόλων κατεδάφισης.
Σε κάθε περίπτωση σε ό,τι αφορά τις κατεδαφίσεις, αυτές θα ξεκινήσουν από τα πιο πρόσφατα καθώς κατά κανόνα δεν μπορούν να τακτοποιηθούν έτσι κι αλλιώς και σταδιακά θα πηγαίνουν πιο πίσω στο χρόνο.
Οσο για τα υφιστάμενα αυθαίρετα, κρίσιμες είναι οι αεροφωτογραφίες του 2011, τις οποίες σύντομα θα αποκτήσει το υπουργείο. Μέσω αυτών μάλιστα στόχος είναι ξεκαθαριστούν και περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων και τακτοποίησης αυθαιρέτων, οι οποίες κανονικά δεν έπρεπε να είχαν προχωρήσει.
Θα ακολουθήσουν οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι στο 5% των δηλώσεων τακτοποίησης, οι οποίοι αν και έχουν θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια, δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα. Αλλά πλέον θα οριστεί συγκεκριμένη διαδικασία, δηλαδή θα έχει καθοριστεί ποιοί θα κάνουν τους ελέγχους, τι θα ελέγχουν και με ποιον τρόπο. Πρακτικά όλα αυτά θα συμπεριλαμβάνονται σε μία τυποποιημένη φόρμα. Κι αυτό γιατί στόχος είναι να εντοπιστούν περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων που κρύβουν πίσω τους κρίσιμες και μεγάλες αυθαιρεσίες και όχι μικρότερες παρεκκλίσεις, κάτι το οποίο θα άνοιγε πληγές σε ό,τι έχει δηλωθεί ή κληρονομηθεί, κλπ.
Οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου είναι τέσσερις και συγκεκριμένα:
- Η προμήθεια αεροφωτογραφιών της 28ης Ιουλίου 2011 (που αποτελεί την κόκκινη γραμμή μετά την οποία δε νομιμοποιούνταν αυθαίρετα) ή της πιο κοντινής σ΄αυτήν ημερομηνίας, καθώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν αεροφωτογραφίες ούτε από το 2013, οπότε δεν μπορεί να γίνει καμία σύγκριση της κατάστασης.
- Η λήψη δορυφορικών εικόνων από όλη την Ελλάδα σε μια καθορισμένη συχνότητα. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) είχε στο παρελθόν προτείνει τη λήψη εικόνων τρεις φορές το χρόνο ώστε κάθε 4 μήνες να συγκρίνεται το δομημενο περιβάλλον με την προγενέστερη εικόνα και να διαπιστώνεται π.χ. αν κάποιο σπίτι «μεγάλωσε». Εάν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, θα ελέγχεται εάν αυτό έγινε νόμιμα μέσω της έκδοσης οικοδομικής άδειας. Αν δεν έχει βγει άδεια, θα αποστέλλεται αυτόματα ελεγκτής δόμησης για έλεγχο.
- Η εγκατάσταση σταθμών drones σε ευαίσθητες περιοχές ώστε να συλλέγονται συχνότερα εικόνες προς σύγκριση.
- Η ενεργοποίηση μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγγελιών για αυθαίρετη δόμηση. Προκειμένου μάλιστα να αποφευχθούν φαινόμενα «καταγγελιομανίας», θα πορβλεφθεί ότι οκαταγγέλων/ουσα θα αποστέλλει την καταγγελία πληρώνοντας ένα μικρό παράβολο. Εάν η καταγγελία αποδειχτεί αληθής και πρόκειται πράγματι για αυθαίρετο το ύψος του παραβόλου, θα επιστρέφεται στο άτομο που έκανε την καταγγελία.
Εκτός σχεδίου δόμηση
Με την πληρωμή ενός περιβαλλοντικού τέλους θα εξασφαλίζεται η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές εφόσον βέβαια τηρούνται οι τρεις προυποθέσεις που θα καθοριστούν. Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται περιβαλλοντικό ισοδύναμο που θα κατατίθεται πριν την έκδοση οικοδομικής άδειας σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και θα διατίθεται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Με στόχο την άρση του αδιεξόδου που έχει δημιουργηθεί μετά τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), τα βήματα για να προχωρήσει η ανοικοδόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχή είναι τα εξής:
- Η αναγνώριση ως «κοινόχρηστου» του οδικού δικτύου το οποίο υπήρχε το 1977, βάσει των αεροφωτογραφιών εκείνης της χρονιάς. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν εκτός σχεδίου οικόπεδα που είχαν δημιουργηθεί (π.χ. μέσω κατατμήσεων) από τις 31.5.1985 έως και τις 31.12.2003 και ένα από τα όριά τους εφάπτεται σε οδό η οποία διακρίνεται σε αεροφωτογραφία του 1977.
- Η προϋπόθεση η αναγνωρισμένη οδός εφόσον πληρεί κάποια συγκεκριμένα κριτήρια, να έχει κατασκευαστεί ή/και να έχει συντηρηθεί από το δήμο, την Περιφέρεια, κλπ και όχι από ιδιώτη.
- Η πληρωμή ενός τέλους, το οποίο όπως αναφέρθηκε, θα λειτουργήσει ως περιβαλλοντικό ισοδύναμο.
Το υπουργείο φιλοδοξεί ότι αυτή η μεταβατική διάταξη θα είναι και η τελευταία «παρέκκλιση» μέχρι την ολοκλήρωση του Πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη χρηματοδοτούμενα με περισσότερα από 400 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025.
Συγχωνεύονται οι ΔΕΥΑ – Διευρύνονται ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ
Οι διατάξεις του νομοσχεδίου θα προβλέπουν επίσης και μιας μορφής συγχώνευση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), ενώ δρομολογείται και η χωρική επέκταση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε όμορες περιφερειακές ενότητες. Στις δύο εταιρίες θα περάσει και η ευθύνη για τον καθαρισμό, τη συντήρηση και λειτουργία των φρεατίων υδροσυλλογής του δικτύου ομβρίων υδάτων και των συνδετηρίων αγωγών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Σε ό,τι αφορά τις νέες εταιρίας ύδρευσης της περιφέρειας (πλην ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ δηλαδή), νέες θα ονομάζονται Μείζονες Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης και Αποχέτευσης, θα είναι διαδημοτικές επιχειρήσεις, ειδικού κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως οι σημερινές ΔΕΥΑ. Θα διοικούνται αό Συμβούλιο στρατηγικής και Εποπτείας με τους δήμους ως μέλη του, από 9μελή Εκτελεστική Επιτροπή και από Εκτελεστικό Διευθυντή που θα επιλεγεί με κριτήρια αγοράς.
Οπως σημειώνουν πηγές του υπουργειου, στόχος είναι η ύπαρξη «λιγότερών αλλά ισχυρότερων επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης που θα καλύπτουν επαρκώς και σε προσιτό κόστος τις ανάγκες των πολιτών». Εκτιμούν ότι με τα νέα σχήματα, που θα λειτουργούν υπό την εποπτεία της ΡΑΑΕΥ σε ό,τι αφορά στην τιμολόγηση των υπηρεσιών τους, θα περιοριστούν ζητήματα που οδήγησαν σε συσσώρευση ανείσπρακτων λογαριασμών και αυξημένες απώλειες νερού, θέματα που θα αντιμετωπιστούν με τη δημιουργία σημαντικών οικονομιών κλίμακος και την εξοικονόμηση πόρων.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι με το εν λόγω σχέδιο νόμου θα υπάρξει και ρύθμιση των χρεών των ΔΕΥΑ, ενώ θα θεσπιστεί μηχανισμός μη δημιουργίας νέων. Σε κάθε περίπτωση μια σημαντική αλλαγή που επέρχεται είναι ότι οι δήμοι και οι Σύνδεσμοι υδρευαης δε θα μπορούν να παρέχουν πλέον υπηρεσίες διαχείρισης υδάτων και λυμάτων.
Επιπλέον με άλλες διατάξεις θα συσταθεί ο ενιαίος φορέας άσκησης πολιτικής για τηνπροστασία και τη διαχείριση των υδατων της Θεσσαλίας, με τηνεπωνυμία Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας.
Διαβάστε επίσης στο ethnos.gr
