31: ο αριθμός είναι γραμμένος στο κόκκινο του αίματος σε ένα αυτοσχέδιο μνημείο αφιερωμένο στις 31 γυναίκες που έπεσαν νεκρές από τα χέρια των συντρόφων τους πέρυσι στην Αυστρία
Έπειτα από πολλά χρόνια άρνησης, η χώρα αυτή της κεντρικής Ευρώπης συνειδητοποίησε ένα παράδοξο: Οι φόνοι που καταγράφονται εκεί είναι λίγοι, αλλά τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες, κάτι σπάνιο στην ΕΕ.
Στην Αυστρία από το 2010 ως το 2020 συνολικά 319 γυναίκες φονεύθηκαν, στην πλειονότητά τους από νυν ή πρώην συζύγους, σε μια χώρα με 8,9 εκατομμύρια κατοίκους, σύμφωνα με έκθεση που ζήτησε η κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ, βάσει των στοιχείων της Eurostat.
Οι γυναίκες στην Αυστρία κερδίζουν 20% λιγότερα χρήματα από τους άνδρες, μια πρωτοφανής διαφορά στην ΕΕ, με εξαίρεση την Εσθονία και τη Λιθουανία
Το θέμα ήταν «παραμελημένο» στην Αυστρία και ήρθε στο επίκεντρο της συζήτησης μόνο έπειτα από κάποια ιδιαίτερα ειδεχθή εγκλήματα. Στις 5 Μαρτίου 2021 ο πρώην σύντροφος μιας 35χρονης γυναίκας, της Ναντίν Β., προσπάθησε να την στραγγαλίσει με ένα καλώδιο και στη συνέχεια να την κάψει ζωντανή. Η γυναίκα υπέκυψε στα τραύματά της ένα μήνα αργότερα.
Πρωτοφανής βιαιότητα
Τον Απρίλιο ένας άνδρας συνελήφθη επειδή σκότωσε την πρώην σύντροφό του, μητέρα δύο παιδιών. Ο 43χρονος άνδρας που καταδικάστηκε σε ισόβια ήταν ήδη γνωστός στις αρχές αφού μια βουλευτής των οικολόγων είχε δημοσιεύσει το 2018 χυδαία μηνύματα που της είχε στείλει στο Facebook.
Έκτοτε ξεκίνησε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης και η κυβέρνηση της Αυστρίας ενέτεινε τις προσπάθειές της, προσφέροντας σχεδόν 25 εκατομμύρια ευρώ το 2022 προκειμένου να αντιμετωπιστεί η βία εναντίον των γυναικών.
Προκειμένου να μην ξεχαστούν όσες σκοτώθηκαν, η Άνα Μπάντχοφερ ξεκίνησε να γράφει σε έναν τοίχο στη Βιέννη τα ονόματα των θυμάτων. «Λίγοι αγανακτούν» για αυτά τα εγκλήματα, «για την πρωτοφανή βιαιότητα», καταγγέλλει η ακτιβίστρια, η οποία θέλει να κινητοποιήσει την κοινωνία.
Επικαλείται το παράδειγμα μιας νεαρής γυναίκας, την οποία παράτησε ο σύντροφός της να ξεψυχήσει στα σκαλιά ενός δημόσιου κτιρίου, αφού την είχε ξυλοκοπήσει με ένα μπαστούνι του μπέιζμπολ.
Οικονομική ανεξαρτησία
Η Κάριν Πφολτς, ίδια θύμα επί 10 χρόνια της βίας από τον σύζυγό της, θυμάται ακόμη τη μοναξιά της. «Δεν υπάρχει κανείς για να μιλήσεις. Πολλές από εμάς σιωπούν από ντροπή, από φόβο για την αντίδραση της κοινωνίας», εξηγεί. Η ίδια πλέον πηγαίνει στα σχολεία για να μοιραστεί την εμπειρία της. Εξωτερικά η βία δεν ήταν εμφανής, αφού έκρυβε τους μώλωπες από τα χτυπήματα.
Αναλογικά λιγότερες γυναίκες σκοτώνονται από τους συντρόφους τους στη Ρωσία ή τη Βραζιλία, χώρες που θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνες, σε σχέση με την Αυστρία.
Όμως σε ένα πλαίσιο ήρεμο και με ευημερία, όπου υπάρχουν νόμοι και ένα δίκτυο στήριξης, «η κατάσταση είναι ακατανόητη», εκτιμά η Μαρία Ρέσελχούμερ, υπεύθυνη του AOF , της βασικής ένωσης που διαχειρίζεται τα κέντρα υποδοχής κακοποιημένων γυναικών.
Το φαινόμενο εν μέρει εξηγείται από το γεγονός ότι πολλές μητέρες μένουν στο σπίτι ή έχουν μερική απασχόληση σε αυτή την καθολική χώρα και συχνά δεν έχουν τα μέσα να εγκαταλείψουν έναν βίαιο σύντροφο.
Οι γυναίκες στην Αυστρία κερδίζουν 20% λιγότερα χρήματα από τους άνδρες, μια πρωτοφανής διαφορά στην ΕΕ, με εξαίρεση την Εσθονία και τη Λιθουανία.
«Σαν πρόσφυγας στην ίδια μου τη χώρα»
Σε αυτές τις συνθήκες λίγες τολμούν να κάνουν το βήμα. Διότι «αν φύγεις, θα βρεθείς στον δρόμο με μια πλαστική σακούλα στο ένα χέρι και το παιδί σου στο άλλο», δηλώνει η Πφολτς.
Όταν εκείνη αποφάσισε να εγκαταλείψει τον σύντροφό της, αισθάνθηκε «σαν πρόσφυγας στην ίδια μου τη χώρα».
Η Ρέσελχούμερ κάνει επίσης λόγο για «έλλειψη πραγματικού σεβασμού και μιας ταπείνωσης των γυναικών» στην πολιτική σκηνή, ένα γεγονός που οξύνθηκε υπό τον κυβερνητικό συνασπισμό των συντηρητικών με την άκρα δεξιά από το 2017 ως το 2019.
Αν και χαιρετίζει την αφύπνιση των αρχών, εκτιμά ότι υπάρχουν ακόμη “ελλείψεις”. «Είναι αλήθεια ότι μιλάμε πολύ για αυτό το θέμα τώρα», σχολιάζει η Πφολτς. Αλλά ακόμη και τώρα “σχεδόν κανείς” δεν θίγεται από την κακοποίηση των γυναικών, δηλώνει. «Μέχρι να υπάρξει ένας φόνος».
Λίγο αφού μπήκε το 2022 καταγράφηκε ένα ακόμη θύμα: μια 42χρονη γυναίκα έπεσε νεκρή από σφαίρες από το χέρι του συζύγου της, ο οποίος την σκότωσε στο τραπέζι την ώρα του δείπνου.
