Είναι γεγονός πως η «πράσινη» μετάβαση από πλαστικά σε χάρτινα καλαμάκια αποτελεί μια πιο φιλική, στο περιβάλλον, επιλογή. Είναι όμως και ασφαλή στη χρήση τους;
Εκτός από τις αντιδράσεις των καταναλωτών, οι οποίοι εμφανίζονται απογοητευμένοι και δυσαρεστημένοι με τη χρήση τους, καθώς έχουν αλλάξει την αισθητηριακή εμπειρία, αποτελούν δυνητικά και κίνδυνο πνιγμού, όπως προειδοποιούν οι Αρχές Ασφάλειας Τροφίμων δύο Ευρωπαϊκών χωρών της Ολλανδίας και της Φινλανδίας οι οποίες έχουν δεχθεί χιλιάδες καταγγελίες, για κίνδυνο πνιγμού μικρών παιδιών.
Παράλληλα, από την εφαρμογή της απαγόρευσης των πλαστικών, πολλές οργανώσεις ατόμων με ειδικές ανάγκες, έχουν εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους καθώς τα χάρτινα καλαμάκια είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθούν. Όπως λένε για πολλά άτομα με αναπηρίες, το να μην έχουν πλαστικά καλαμάκια δεν είναι ζήτημα πόσο νοιάζονται για τα δελφίνια ή τις θαλάσσιες χελώνες, αλλά μπορεί να είναι θέμα ζωής ή θανάτου καθώς τα πλαστικά καλαμάκια είναι απαραίτητα εργαλεία για την ενυδάτωση και τη διατροφή τους.
Σύμφωνα με τους «πολέμιους», τα χάρτινα καλαμάκια αποσυντίθενται μετά από μούλιασμα σε υγρά για κάποιο χρονικό διάστημα, γεγονός που τα καθιστά επικίνδυνα για πνιγμό. Επίσης και τα άλλα εναλλακτικά των πλαστικών, τα μεταλλικά και γυάλινα καλαμάκια δεν προστατεύουν από τη θερμότητα, ενώ και το μέταλλο μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα με χημικές ευαισθησίες.
Για τον κίνδυνο πνιγμού έχει προειδοποιήσει η Ολλανδική Αρχή προτύπων τροφίμων NVWA. Η Αρχή εξέφρασε ανησυχίες για την ασφάλεια αυτών των προϊόντων καθώς δέχθηκε πολλές αναφορές, από καταναλωτές ενώ έθεσε το θέμα και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η NVWA ζήτησε από τους καταναλωτές να αναφέρουν τυχόν προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει με τα χάρτινα καλαμάκια. Περίπου 1.300 άτομα απάντησαν και περίπου 400 είπαν ότι μέρος του χάρτινου καλαμιού είχε καταλήξει στο λαιμό του παιδιού τους ή κάποιου με ειδικές ανάγκες. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις ο εμπλεκόμενος μπορούσε να βήξει και να αποβάλει το προϊόν, σε έως και 15% των περιπτώσεων χρειάστηκε βοήθεια για να το αφαιρέσει! Μερικοί καταναλωτές παραπονέθηκαν για την κακή ποιότητα των χάρτινων καλαμιών και σχεδόν όλες οι απαντήσεις αφορούσαν καλαμάκια που ήταν κολλημένα σε κουτάκια ροφημάτων.
Από τις 3 Ιουλίου 2021, έχει τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση της ΕΕ για πλαστικά αναλώσιμα είδη όπως τα καλαμάκια, με αποτέλεσμα οι κατασκευαστές να εισάγουν χάρτινα καλαμάκια. Η NVWA είπε ότι ως αποτέλεσμα της έρευνάς της, ενθαρρύνει τους παραγωγούς τροφίμων να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις ή να βελτιώσουν την ποιότητα του χάρτινου καλαμιού.
Επίσης και η Υπηρεσία Ασφάλειας Τροφίμων της Φινλανδίας Ruokavirasto έχει λάβει αρκετές αναφορές για κινδύνους πνιγμού που προκαλούνται από χάρτινα καλαμάκια. Τα βρέφη έχουν καταπιεί υγρές τροφές μαζί με τα χάρτινα καλαμάκια που περιλαμβάνονται στη συσκευασία, οι οποίες έχουν διασπαστεί στο στόμα του βρέφους ως αποτέλεσμα της μάσησης και του πιπιλίσματος, δημιουργώντας κίνδυνο πνιγμού. Εάν καταποθεί χαρτί, είναι επίσης πιθανός ένας χημικός κίνδυνος.
Τα χάρτινα καλαμάκια είναι ακόμα πιο επικίνδυνα όταν περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, στις συσκευασίες διαφόρων τροφών, χυμών και smoothies από μούρα. Η Αρχή Τροφίμων προειδοποιεί τους γονείς μικρών παιδιών για το θέμα και προτρέπει τα τρόφιμα που καταναλώνονται με χάρτινα καλαμάκια να παρέχονται μόνο υπό επίβλεψη για την αποφυγή περιστατικών πνιγμού.
Η Φινλανδική Αρχή Τροφίμων Ruokavirasto ζήτησε από τις αρχές ελέγχου τροφίμων να λάβουν υπόψη αυτούς τους κινδύνους στα μέτρα ελέγχου τους.
