Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) δεν αποτελεί πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Έχει ήδη εδραιωθεί στην καθημερινότητά μας, με τρόπο αθόρυβο αλλά ριζικό. Οι ειδικοί του τεχνολογικού κλάδου υποδέχονται αυτή τη μετάβαση θετικά: πάνω από τους μισούς πιστεύουν πως οι επιπτώσεις της ΑΙ τις επόμενες δύο δεκαετίες θα είναι ευεργετικές για τις κοινωνίες.
Αντίθετα, η κοινή γνώμη διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις. Μόνο το 17% των Αμερικανών εκτός τεχνολογικού χώρου θεωρούν πως η ΑΙ θα ωφελήσει τη χώρα τους, φανερώνοντας το χάσμα αντίληψης ανάμεσα σε όσους δημιουργούν την τεχνολογία και όσους θα τη βιώσουν στην πράξη.
Ποιες δουλειές απειλούνται και ποιες «ξεπηδούν»
Η ΑΙ αναμένεται να επηρεάσει δραστικά την αγορά εργασίας. Ταμίες, δημοσιογράφοι, εργάτες εργοστασίων και προγραμματιστές θεωρούνται υψηλού κινδύνου επαγγέλματα. Ιδιαίτερα οι οδηγοί φορτηγών βρίσκονται στο στόχαστρο, καθώς το 62% των ειδικών εκτιμά ότι θα αντικατασταθούν από αυτόνομα οχήματα – ποσοστό που πέφτει στο 33% στην κοινή γνώμη.
Ωστόσο, μαζί με τις απώλειες έρχονται και νέες ευκαιρίες: data scientists, ειδικοί στη ρομποτική και μηχανική μάθηση γίνονται ολοένα πιο περιζήτητοι. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ προβλέπει αλματώδη αύξηση νέων ειδικοτήτων έως το 2027.
Ανθρώπινη υπεροχή ή τεχνητή;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη ξεπερνά τον άνθρωπο σε αρκετούς τομείς, αλλά όχι σε όλους. Στην ικανότητα οδήγησης, μόνο ένας στους πέντε πολίτες πιστεύει πως η ΑΙ τα καταφέρνει καλύτερα – ενώ οι ειδικοί είναι πιο αισιόδοξοι (50%+). Στον τομέα της υγείας, μόλις το 26% των πολιτών εμπιστεύονται τη διαγνωστική ικανότητα της ΑΙ, ενώ ακόμα πιο χαμηλό είναι το ποσοστό σε κρίσιμες αποφάσεις, όπως οι προσλήψεις.
Το φύλο μετράει: Οι γυναίκες είναι πιο επιφυλακτικές
Η αποδοχή της ΑΙ επηρεάζεται και από το φύλο. Το 63% των ανδρών δηλώνει αισιόδοξο για τις επιπτώσεις της ΑΙ, έναντι μόλις 36% των γυναικών. Το χάσμα αυτό γίνεται ακόμη εντονότερο μέσα στον τεχνολογικό χώρο, όπου οι γυναίκες –παρά τη συμμετοχή τους– εμφανίζονται ιδιαίτερα διστακτικές ως προς το αν η ΑΙ θα ενισχύσει ή θα περιορίσει τον ρόλο τους.
Οι ίδιοι οι ειδικοί δεν συμφωνούν πάντα
Η εμπιστοσύνη προς τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι δεδομένη ούτε στον επιστημονικό χώρο. Ερευνητές από πανεπιστήμια και δημόσιους φορείς εμφανίζονται πιο καχύποπτοι (60%) απέναντι στον ιδιωτικό τομέα, σε σχέση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται σε εταιρείες (39%).
Η απώλεια της ανθρώπινης επαφής ανησυχεί ευρέως: 57% των πολιτών και 37% των ειδικών θεωρούν ότι η κοινωνία θα γίνει πιο απομονωμένη λόγω της ΑΙ.
Ανησυχίες πέρα από την εργασία: Παραπληροφόρηση και στερεότυπα
Η απειλή δεν περιορίζεται στις θέσεις εργασίας. Η εξάπλωση παραπληροφόρησης, η κατάχρηση προσωπικών δεδομένων και η χρήση deepfakes συγκαταλέγονται στις βασικές ανησυχίες. Πάνω από τους μισούς πιστεύουν πως η ΑΙ ενδέχεται να διαιωνίσει προκαταλήψεις και να ενισχύσει στερεότυπα, καθώς ο κόσμος δεν έχει ακόμα κατανοήσει τι πραγματικά μπορεί –και τι όχι– να κάνει η ΑΙ.
Οι αριθμοί μιλούν: Τι δείχνουν οι διεθνείς προβλέψεις
ΔΝΤ: Το 60% των θέσεων εργασίας στις ανεπτυγμένες χώρες απειλείται από την ΑΙ
ΟΟΣΑ: 1 στους 4 εργαζόμενους είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στην αυτοματοποίηση
WEF: Έως το 2027, θα χαθούν 83 εκατ. θέσεις, αλλά θα δημιουργηθούν 69 εκατ. νέες
Gartner: Μέχρι το 2029, το 80% των αιτημάτων εξυπηρέτησης πελατών θα διεκπεραιώνεται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση
Μια επανάσταση υπό διαμόρφωση
Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν σημαίνει μόνο απώλειες – σημαίνει και δημιουργία. Όπως συνέβη σε προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις, έτσι και τώρα ανοίγονται νέοι δρόμοι: από μηχανικούς ΑΙ έως συμβούλους ηθικής τεχνολογίας. Το εργασιακό τοπίο ήδη μεταμορφώνεται.
Ορισμένα επαγγέλματα, όπως του εκπαιδευτικού, όχι μόνο δεν απειλούνται αλλά αναμένεται να εξελιχθούν. Η ενσυναίσθηση, η δημιουργικότητα και η αλληλεπίδραση παραμένουν μοναδικά ανθρώπινες αξίες – κι αυτές είναι που θα καθορίσουν το μέλλον στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
