Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνει το πρόγραμμα επιδότησης στέγασης «Σπίτι μου», αλλά έχει ήδη και τις πρώτες ανεπιθύμητες ενέργειες, με τη μορφή της αύξησης των τιμών στις κατοικίες. Ήδη περίπου 19.000 νέοι έως 39 ετών έχουν υποβάλει αίτηση στις τράπεζες για φθηνό δάνειο, ενώ η αναζήτηση της κατοικίας αρχίζει να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη για τους ενδιαφερόμενους, καθώς οι τιμές έχουν πάρει την ανιούσα.
Ειδικότερα, στις πρώτες εβδομάδες που «τρέχει» το πρόγραμμα έχουν εγκριθεί περί τις 1.000 αιτήσεις, με μέσο ποσό δανείου 111.000 ευρώ. «Ήδη παρατηρούμε μία αύξηση της τάξης του 5 - 10% στις ζητούμενες τιμές των ακινήτων που μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα στην περιοχή της Αττικής», σημειώνει μιλώντας στο Business Daily o πρόεδρος των μεσιτών Αττικής, κ. Λευτέρης Ποταμιάνος.
Όπως τονίζει, το πρώτο διάστημα και με μόλις περί το 5% των αιτήσεων να έχουν εγκριθεί από τις τράπεζες και βλέπουμε ότι η ζήτηση έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά ασκώντας πίεση σε μία περιοχή όπου ήδη υπήρχε πρόβλημα. «Ενώ δεν έχει ακόμα μεταβληθεί συνολικά η αξία των ακινήτων, δεν έχουν ανέβει ακόμα οι μέσες τιμές, εντούτοις βλέπουμε για παράδειγμα ότι οι ιδιοκτήτες ζητούν για ένα ακίνητο που μπορεί να εγκριθεί στο πρόγραμμα πλέον 180.000 ευρώ ενώ πριν από μερικές εβδομάδες η ζητούμενη τιμή μπορεί να έφθανε στα 150.000 – 160.000 ευρώ. Τα λέγαμε εδώ και καιρό», σημειώνει ο κ. Ποταμιάνος τονίζοντας πως το πρόγραμμα μπορεί να δίνει ώθηση στην αγορά δημιουργώντας και μια κουλτούρα αγοράς, έναντι της ενοικίασης, εντούτοις με τις τιμές να παίρνουν την ανιούσα σε περιοχές με περιορισμένη προσφορά, το αποτέλεσμα ενδέχεται να είναι το αντίθετο του αναμενόμενου, δηλαδή γίνεται δυσκολότερη η αναζήτηση κατοικίας.
Παράλληλα, σημειώνει ότι οι τιμές της ενοικίασης συνεχίζουν να κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα, δημιουργώντας περαιτέρω ασφυξία στους πολίτες. Όπως υπογραμμίζει, οι τιμές ενοικίασης στην καλύτερη περίπτωση θα σταθεροποιηθούν στα υψηλά επίπεδα που βρίσκονται σήμερα καθώς δεν υπάρχουν εκτιμήσεις για αποκλιμάκωση μέσα στο επόμενο διάστημα.
Παράγοντες της αγοράς, σχολιάζοντας την κίνηση των τιμών των ακινήτων με αφορμή το πρόγραμμα «Σπίτι μου» κάνουν λόγο για προχειρότητα στο σχεδιασμό, καθώς η κυβέρνηση δεν έλαβε υπόψη επαρκώς τις συνθήκες στην αγορά, όπου είναι έντονη η έλλειψη προσφοράς κατοικιών στις περιοχές με φθηνά ακίνητα που μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Υποστηρίζουν χαρακτηριστικά πως «δεν βγαίνουν τα κουκιά» σε σχέση με τους δικαιούχους. Όπως λένε, με δεδομένο ότι ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι στα 500 εκατ. ευρώ και το ανώτατο όριο του δανείου είναι τα 150.000 ευρώ, οι δικαιούχοι δεν μπορούν να ξεπερνούν κατά πολύ τους 3.500. Πολύ μακριά, δηλαδή, από τους 10.000 που υπόσχονταν οι πρώτες ανακοινώσεις.
Υπενθυμίζεται πως το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους από 25 έως 39 ετών με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ, ενώ το μέγιστο είναι εκείνο που ισχύει για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης (για το 2023 ισχύουν τα εξής: 16.000 ευρώ για άγαμο, 24.000 ευρώ για ζευγάρι, συν 3.000 ευρώ για κάθε παιδί και 27.000 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες, συν 3.000 ευρώ για κάθε παιδί πέραν του πρώτου).
Η διαδικασία
Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από σειρά δικαιολογητικών για το καθένα από τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Οι τράπεζες ελέγχουν την πλήρωση των προϋποθέσεων (ηλικιακό όριο, εισόδημα, έλλειψη ακινήτου κατάλληλου προς κατοικία) για κάθε αιτούντα. Εάν αυτές πληρούνται, τότε αξιολογούν την πιστοληπτική ικανότητα του ενδιαφερομένου με βάση τους εσωτερικούς τους κανονισμούς και αποφασίζουν για την προέγκριση η όχι δανείου και τα κριτήρια πιστοδότησης εντός 60 ημερών από την υποβολή της αίτησης. Η προέγκριση ισχύει για 60 ημέρες από τη γνωστοποίησή της στον αιτούντα.
Η τράπεζα ενημερώνει τον αιτούντα για την προέγκριση και αυτός εντός της προθεσμίας των 60 ημερών οφείλει να γνωστοποιήσει στην τράπεζα το αιτούμενο ποσό δανείου (που δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ), το ακίνητο που προτίθεται να αγοράσει και την τιμή του (που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 200.000 ευρώ σύμφωνα με το συμβόλαιο αγοράς) και να προσκομίσει τα έγγραφα που απαιτούνται ώστε η τράπεζα να κάνει τον απαραίτητο έλεγχο. Αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η οικονομική προέγκριση παύει να ισχύει. Εάν προσκομιστούν εμπρόθεσμα όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τότε σε συνέχεια επικοινωνίας της τράπεζας με την ΕΑΤ, η ΕΑΤ δεσμεύει το ποσό του αιτούμενου δανείου μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία τελικής έγκρισης ή εν μέρει έγκρισης ή απόρριψης του δανείου από την τράπεζα και εντάσσει την συγκεκριμένη αίτηση στο Πρόγραμμα.
Στη συνέχεια η τράπεζα διενεργεί νομικό και τεχνικό έλεγχο επί του ακινήτου και γνωστοποιεί τα αποτελέσματα στην ΕΑΤ. Εάν από τον έλεγχο προκύψει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις ως προς το ακίνητο για τη λήψη δανείου, υποβάλλει στην ΕΑΤ τη σχετική δανειακή σύμβαση. Η ΕΑΤ ελέγχει τα στοιχεία που υποβλήθηκαν και εγκρίνει τη σύμβαση εκτός και:
- ο υποψήφιος δανειολήπτης έχει αιτηθεί δάνειο ή έχει καταρτίσει σύμβαση με άλλη τράπεζα στο πλαίσιο του Προγράμματος ή
- το ποσό που αναγράφεται στη σύμβαση υπερβαίνει το ποσό που είχε δεσμευθεί ή το 90% του συμβολαίου αγοράς ή
- τα καταχωρημένα στοιχεία είναι λανθασμένα.
Η υπογραφή σύμβασης με τον τελικό αποδέκτη, η εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης υποθήκης επί του ακινήτου που θα διασφαλίζει το δάνειο και η εκταμίευση του συνολικού ποσού της σύμβασης πραγματοποιείται εντός 6 μηνών από την έγκριση της ΕΑΤ. Η παραπάνω προθεσμία παρατείνεται κατά 2 μήνες αν ηαίτηση για εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης έχει υποβληθεί εντός του εξαμήνου. Εάν οι προθεσμίες αυτές δεν τηρηθούν με υπαιτιότητα του αιτούντος, η αίτηση απορρίπτεται.
