Το 2020 ήταν μια δύσκολη χρονιά, κατά τη διάρκεια της οποίας ο εγκλεισμός στο σπίτι εξαιτίας της καραντίνας για τον κορονοϊό, στέρησε από πολλούς μοναχικούς ή κατ' ανάγκη απομονωμένους ανθρώπους ακόμα και τον ήχο μιας άλλης ανθρώπινης φωνής.
Ήταν η περίοδος που τα ακουστικά βιβλία (audiobooks), βιβλία που τα ακούς αντί να τα διαβάζεις, είδαν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται και στην Ελλάδα. Και η περίοδος που ο εικοσάχρονος τότε Αλέξης Tζαμπρής, φοιτητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, έδωσε επιχειρηματική υπόσταση σε μια ιδέα που είχε γεννηθεί λίγο μετά την αποφοίτησή του από το Λύκειο, δημιουργώντας την πρώτη πλατφόρμα audiobooks στην ελληνική γλώσσα, την «Auvril», με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
«Με το που τελείωσα το Λύκειο, εργάστηκα για λίγο στην εταιρεία του πατέρα μου, στον χώρο των υπηρεσιών υγιεινής. Τότε ήταν που αποφάσισα ότι θέλω να κάνω κάτι δικό μου. Ο άνθρωπος που σήμερα είναι ο επιχειρηματικός σύμβουλος της Aurvil, μου είπε: "αν θέλεις να κάνεις κάτι δικό σου, διάβασε πρώτα βιβλία για την επιχειρηματικότητα". Μου πήρε όμως έναν μήνα να ολοκληρώσω ένα βιβλίο 300 σελίδων. Τότε αναζήτησα άλλον τρόπο και ανακάλυψα τα ακουστικά βιβλία στην αγγλική γλώσσα. Έφτασα να ακούω τρία-τέσσερα κάθε εβδομάδα και γρήγορα συνειδητοποίησα πως δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην ελληνική γλώσσα. Ταυτόχρονα, σκέφτηκα ότι θέλω να βάλω το δικό μου λιθαράκι σε έναν άλλο τρόπο εκπαίδευσης. Αυτό έγινε με αφορμή έναν συνομήλικό μου, που επειδή δεν διάβαζε εύκολα με τον παραδοσιακό τρόπο, πολλοί πίστευαν ότι δεν θα έχει δυνατότητα να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο. Μου φάνηκε άδικο, επειδή δεν βρήκαμε τρόπο να μάθουμε κάτι σε έναν άνθρωπο με έναν διαφορετικό τρόπο, να τον προορίζουμε για μια μέτρια σε σχέση με τις πραγματικές δυνατότητές του ζωή», διηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στην Αλεξάνδρα Γούτα, ο 22χρονος σήμερα Αλέξης.
Κι έτσι, στις 22 Ιουλίου 2020 ...εγένετο «Αuvril». Αρχικά, ο νεαρός ιδρυτής ήθελε η επωνυμία της πλατφόρμας να παραπέμπει στην Άνοιξη. Έτσι επιχείρησε να αγοράσει το domain «Avril», από τη γαλλική λέξη για τον δεύτερο εαρινό μήνα. Διαπίστωσε όμως ότι κόστιζε χιλιάδες ευρώ. Οπότε πρόσθεσε ένα «u», το οποίο επιπλέον παραπέμπει και στη λέξη «audio» και αγόρασε το domain «Αuvril» προς ...0,99 ευρώ. Σήμερα, η πλατφόρμα, που ξεκίνησε από εκπαιδευτικά βιβλία για το Λύκειο, έχει πλέον επεκταθεί σε πολύ ευρύτερη γκάμα, κυρίως non-fiction τίτλων (οικονομίας, μάρκετινγκ, αυτοβελτίωσης, πνευματικότητας κτλ).
Προσφέρει περιλήψεις βιβλίων για τις ανάγκες του quick-learning (γρήγορης μάθησης) και συνεργάζεται με συγγραφείς και περισσότερους από 10 εκδότες. Έχει μέχρι στιγμής στο δυναμικό της 200 τίτλους βιβλίων, κυρίως στην ελληνική, αλλά και στην αγγλική γλώσσα.
Ποιοι αφηγούνται τα βιβλία; Επαγγελματίες, όπως ηθοποιοί και δημοσιογράφοι, αλλά και περίπου 300 ερασιτέχνες αφηγητές/τριες, που επιλέχθηκαν μετά από ένα κουίζ και ένα πεντάλεπτο demo φωνής. Οι ηχογραφήσεις γίνονται σε δύο στούντιο της πλατφόρμας, σε Θεσσαλονίκη και Κοζάνη και σε εξωτερικό συνεργάτη στην Αθήνα.
Οι Ελληνίδες... ακούν περισσότερο
«Σε σύγκριση με άλλες χώρες, η Ελλάδα έχει πολύ περιορισμένο commuting (απόσταση και χρόνο μετάβασης στον χώρο εργασίας), ενώ στο εξωτερικό τα audiobooks έγιναν δημοφιλή, επειδή πολλοί άνθρωποι τ΄ακούν την ώρα που διανύουν μεγάλες αποστάσεις προς/από τη δουλειά. Οπότε, όταν ξεκινήσαμε, οι περισσότεροι γνώριζαν ελάχιστα πράγματα για τα ακουστικά βιβλία. Από το 2020-2021 όμως, άρχισε να ανεβαίνει η χρήση τους και στην Ελλάδα και πλέον οι άνθρωποι δεν τα ακούν μόνο όταν γυμνάζονται ή οδηγούν, αλλά και όταν μαγειρεύουν ή πίνουν καφέ -έχουν γίνει καθημερινή συνήθεια, δεν αξιοποιούνται απλά για να καλυφθούν χαμένες ώρες. Οι ακροατές των audiobooks είναι κυρίως άτομα ηλικίας 35-55 ετών και εσχάτως, στα χρόνια της πανδημίας, και νεότεροι, 25-35. Στην Ελλάδα είναι κυρίως γυναίκες (60% των ακροατών), ενώ παγκοσμίως η αναλογία είναι 50%-50% για τα δύο φύλα. Οι περισσότερες/οι είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που εργάζονται κι επιθυμούν να μάθουν κάτι παραπάνω για τη δουλειά τους ή για την αυτοβελτίωση. Παράλληλα περίπου δύο στους δέκα χρήστες της πλατφόρμας είναι άτομα με οπτική αναπηρία. «Υπάρχουν φορείς για άτομα με προβλήματα όρασης, που έχουν μεγάλες βιβλιοθήκες ακουστικών βιβλίων, αλλά αυτές δεν ανανεώνονται συχνά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πολλοί καινούργιοι τίτλοι» λέει ο Αλέξης.
Η πανδημία επέδρασε πολύ θετικά στη ζήτηση για audiobooks στην πρώτη καραντίνα. Οι άνθρωποι, κουρασμένοι από το screentime (χρόνο έκθεσης σε οθόνες συσκευών), αλλά και παίρνοντας απόφαση να επενδύσουν στην εκπαίδευση κι αυτοβελτίωσή τους, στράφηκαν στον ήχο: audiobooks, podcasts, ηχητικές υπηρεσίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Ως αποτέλεσμα, λέει ο Αλέξης, κατεγράφη αύξηση τζίρου κατά 50% στις μεμονωμένες πωλήσεις της «Auvril» μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Φεβρουαρίου 2021. Στη δεύτερη καραντίνα ωστόσο, η αύξηση δεν ήταν εξίσου μεγάλη, «ίσως γιατί περισσότερα βιβλιοπωλεία ήταν ανοιχτά κι άρχισαν να παρέχουν υπηρεσίες παράδοσης κατ' οίκον». Πλέον, η πλατφόρμα προσφέρει και συνδρομές, έχοντας αποκτήσει μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες από την έναρξη της παροχής αυτής της δυνατότητας 250 ενεργούς ετήσιους συνδρομητές και 50 μηνιαίους.
Τα μεγέθη στην παγκόσμια αγορά
Μετά το 2015, σημειώνει ο Αλέξης, ο τζίρος των audiobooks αυξάνεται ταχύτατα παγκοσμίως. Από άποψη τεχνολογίας, ο βασικότερος συντελεστής ανόδου τους στην αγορά είναι τα smartphones, ενώ μελλοντικά δεν αποκλείεται να επιταχύνουν την εξάπλωσή τους και τα έξυπνα σπίτια, μέσα στα οποία τα ηχητικά βιβλία μπορούν να αναπαράγονται δυνατά σε ένα δωμάτιο. Στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι πωλήσεις διπλασιάζονταν κάθε χρόνο μεταξύ 2015 και 2020, δεδομένου ότι τα αγγλόφωνα βιβλία αποτελούν και τη μερίδα του λέοντος.
Εσχάτως όμως, ο χώρος των ακουστικών βιβλίων «ανοίγει» και σε άλλες γλώσσες. Η σουηδική εταιρεία «Storytel» πραγματοποιεί τα τελευταία χρόνια εξαγορές των μεγαλύτερων εταιρειών ακουστικών βιβλίων σε διάφορες χώρες και έχει έτσι τη δυνατότητα να λανσάρει audiobooks όχι μόνο στην αγγλική γλώσσα, αλλά και στα ολλανδικά, ρωσικά, σουηδικά, γερμανικά και δανέζικα, αποσβένοντας την επένδυσή της, εντός πενταετίας!
Βάσει εκτιμήσεων της Storytel, το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς ακουστικών βιβλίων αναμένεται να φτάσει στα 20 δισ. δολάρια το 2030, έναντι 4,8 δισ. το 2021, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 15%. Την ανάπτυξη της παγκόσμιας αγοράς τροφοδοτούν κυρίως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Σουηδία. Στην τελευταία μάλιστα, οι πωλήσεις των audiobooks και των ebooks μαζί ξεπέρασαν το 2020, για πρώτη φορά στην ιστορία, τον τζίρο των τυπωμένων!
