Ο e - ΕΦΚΑ εξέδωσε εγκύκλιο, στην οποία δίνονται οδηγίες για το πώς θα συμψηφισθούν και θα επιστραφούν οι αχεωστήτως καταβληθείσες εισφορές του του κλάδου Κύριας Σύνταξης στους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποστεί κρατήσεις από το 2016 έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2019.
Η επιστροφή επιβάλλεται καθώς οι εν λόγω μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι είχαν κρατήσεις κύριας σύνταξης, παρότι βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας δεν υπήρχε τέτοια υποχρέωση.
Σημειώνεται ότι τις αιτήσεις για τη διαδικασία επιστροφής φόρου καλούνται να υποβάλουν οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι.
Επίσης, για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που αφορούν στους λοιπούς κλάδους (επικουρικής ασφάλισης, εφάπαξ παροχών και υγειονομικής περίθαλψης), όπως επίσης και για την επιστροφή εισφορών που καταβλήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου του 2020 και εφεξής, θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες, μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων ελέγχων.
Σε γενικές γραμμές, όπως αναφέρει η εγκύκλιος ως αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον e- ΕΦΚΑ., για οποιαδήποτε αιτία, και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Ενδεικτικά, περιπτώσεις για τις οποίες η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών χαρακτηρίζεται ως «αχρεώστητη» αποτελούν η καταβολή εισφορών πέραν του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν), η καταβολή εισφορών για αποδοχές, τμήματα αποδοχών και για πρόσθετες αμοιβές-αποζημιώσεις, για τις οποίες ρητά προβλέπεται η μη καταβολή εισφορών, η καταβολή εισφορών πέραν της νόμιμης βάσης υπολογισμού, οι εισφορές που προκύπτουν ως υπερβάλλουσες των οφειλομένων από μεταβολή του χρόνου ασφάλισης, των πακέτων κάλυψης ή της ιδιότητας των ασφαλισμένων/ασφαλισθέντων πριν την 1η Ιανουαρίου του 1993 (παλαιοί ασφαλισμένοι) ή μετά την 1η Ιανουαρίου του 1993 (νέοι ασφαλισμένοι).
Κατ' εξαίρεση, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Ο συμψηφισμός με οφειλή και η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών αφορούν σε χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί υπέρ των κλάδων ασφάλισης του e- ΕΦΚΑ, καθώς και σε χρηματικά ποσά που έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως από τον e- ΕΦΚΑ. υπέρ του ΕΟΠΥΥ, της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα, για τον οποίο ο e- ΕΦΚΑ συνεισπράττει εισφορές.
Με την κοινοποιούμενη Απόφαση εντάσσονται στη διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και οι απαιτήσεις ασφαλισμένων που απασχολούνται στο Δημόσιο Τομέα με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου, καθώς και αυτές των εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, κατόπιν σχετικής αιτήσεώς τους, ενώ καθορίζεται η διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών στον ε-ΕΦΚΑ ασφαλιστικών εισφορών.
Πεδίο εφαρμογής
Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σύμφωνα με τα προηγούμενα και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου του 2017.
Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών οι οποίες έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες β-Ε.Φ.Κ.Α. ασφαλιστικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2016, ή στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από την 1η Ιανουαρίου του 2017, και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.
Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές δεν πρέπει να έχουν υποπέσει σε παραγραφή κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αιτήσεως. Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή. Επομένως είναι απαιτητό το ποσό των εισφορών που καταβλήθηκε αχρεώστητα κατά την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αιτήσεως για επιστροφή αυτών.
Επιπρόσθετα, με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 4 της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, ορίζεται ότι οι αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές κύριας σύνταξης έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2016 στο Δημόσιο και από την 1η Ιανουαρίου του 2017 στον e-Ε.Φ.Κ.Α., σύμφωνα με τη διαδικασία των προηγουμένων άρθρων, κατόπιν σχετικής βεβαίωσης που εκδίδεται από τους οικείους εκκαθαριστές μισθοδοσίας.
Σημειώνεται ότι οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, οι τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί της Βουλής, των Ν.Π.Δ.Δ. και των ΟΤΑ α' και β' βαθμίδας, οι ιερείς και οι υπάλληλοι των εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος, από την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου υπάγονται για κύρια σύνταξη στο ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό καθεστώς του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.).
Διεκπεραίωση αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών δημοσίου τομέα, που αφορούν σε χρονικό διάστημα έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2019.
Οι ήδη υποβληθείσες αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών θα διαβιβαστούν στις κατά τόπο αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α., στη χωρική αρμοδιότητα των οποίων εντάσσεται ο φορέας ή η Υπηρεσία απασχόλησης των δικαιούχων ασφαλισμένων και των εργοδοτών.
Η διαδικασία διεκπεραίωσης εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών κύριας σύνταξης, μισθωτών ασφαλισμένων και εργοδοτών του Δημοσίου Τομέα, που αφορούν στο χρονικό διάστημα έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2019, καθώς και των αιτήσεων που θα υποβληθούν για το ίδιο χρονικό διάστημα από την κοινοποίηση της παρούσας και εφεξής, περιλαμβάνει κατά στάδιο την ακόλουθη ροή εργασιών:
1. Υποβολή αίτησης - Αρμόδια Τοπική Διεύθυνση
Για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών στις περιπτώσεις μισθωτών ασφαλισμένων, υποβάλλεται σχετική αίτηση από τον δικαιούχο των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, ασφαλισμένο ή και εργοδότη. Στην αίτηση αυτή (επισυνάπτονται υποδείγματα) θα πρέπει, προκειμένου για ασφαλισμένο δικαιούχο, να αναφέρονται οι κλάδοι ασφάλισης, για τους οποίους χώρησε η αχρεώστητη καταβολή, το χρονικό διάστημα, καθώς και η αιτία με περιληπτική περιγραφή. Επίσης θα πρέπει να σημειώνεται η σχέση εργασίας του δικαιούχου (μόνιμος υπάλληλος, ΙΔΑΧ, ΙΔΟΧ κ.λ.π.).
Στην αίτηση που θα υποβάλλεται από δικαιούχους εργοδότες θα πρέπει να αναφέρεται η νομική μορφή (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. κ.λ.π.), καθώς και η Υπηρεσία και ο τόπος απασχόλησης του ασφαλισμένου, για τον οποίο χώρησε η αχρεώστητη καταβολή, ειδικά όταν πρόκειται για αποκεντρωμένη περιφερειακή Υπηρεσία του Φορέα.
Αρμόδια Τοπική Διεύθυνση του e- ΕΦΚΑ. για την υποβολή της αίτησης για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και την έκδοση σχετικής απόφασης, ορίζεται η Τοπική Διεύθυνση στην ασφαλιστική - χωρική αρμοδιότητα της οποίας έχει την έδρα του ο εργοδότης - φορέας του δικαιούχου ασφαλισμένου.
Στις περιπτώσεις ωστόσο φορέων - εργοδοτών, οι οποίοι λειτουργούν αποκεντρωμένα και με μεγάλο αριθμό Περιφερειακών Υπηρεσιών - Παραρτημάτων, θα είναι δυνατή η παραλαβή των αιτήσεων και εν συνεχεία η έκδοση των σχετικών αποφάσεων από τις Τοπικές Διευθύνσεις, στην ασφαλιστική περιοχή των οποίων παρασχέθηκε ή παρέχεται η απασχόληση του δικαιούχου.
Η μεταφορά της αρμοδιότητας εν προκειμένω θα αποφασίζεται και θα γνωστοποιείται από την Γενική Διεύθυνση Εισφορών.
2. Βεβαίωση εκκαθαριστών
Ταυτόχρονα με την αίτηση επιστροφής ή και μεταγενέστερα θα πρέπει να υποβληθεί και η προβλεπόμενη από την κοινοποιούμενη Υπουργική Απόφαση «Βεβαίωση εκκαθαριστή μισθοδοσίας».
Στην εν λόγω «βεβαίωση», η οποία θα υπέχει τη μορφή επίσημου διοικητικού εγγράφου, αρμοδίως υπογεγραμμένου, θα πρέπει, προκειμένου για δικαιούχο ασφαλισμένο, να περιέχονται:
- Τα ατομικά ασφαλιστικά στοιχεία.
- Η σχέση εργασίας (Δημοσίου Δικαίου - ΙΔΑΧ - ΙΔΟΧ κ.λπ.).
- Το ποσό των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, ξεχωριστά για κάθε κλάδο ασφάλισης (κύριας ασφάλισης - επικουρικής ασφάλισης - εφάπαξ παροχών -υγειονομικής περίθαλψης).
- Η χρονική - μισθοδοτική περίοδος, κατά την οποία έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή.
- Η αιτία για την οποία έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή.
- Ειδική αναφορά ότι οι εισφορές, για τις οποίες ζητείται η επιστροφή ως αχρεωστήτως καταβληθείσες, έχουν καταβληθεί μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (Ε.Α.Π.) ή μέσω τραπεζικής κατάθεσης στους λογαριασμούς των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων και δεν έχουν επιστραφεί ή συμψηφισθεί καθ'οιονδήποτε τρόπο.
Προκειμένου για δικαιούχο φορέα - εργοδότη, η «Βεβαίωση εκκαθαριστή» θα πρέπει να περιέχει την πλήρη επωνυμία του φορέα, τον Α.Μ.Ε., τον Α.Φ.Μ., τον τόπο παροχής των Υπηρεσιών του δικαιούχου ασφαλισμένου (έδρα ή περιφερειακή Υπηρεσία - παράρτημα εργοδότη), καθώς και τα υπόλοιπα στοιχεία που αναφέρθηκαν για τον δικαιούχο ασφαλισμένο.
Η «βεβαίωση του εκκαθαριστή μισθοδοσίας» θα πρέπει να συνοδεύεται από «ειδική κατάσταση», η οποία θα συμπληρώνεται με βάση τις επίσημες μισθοδοτικές καταστάσεις που έχουν υποβληθεί στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών, και θα περιλαμβάνει σε διακριτές στήλες:
- τη μισθολογική περίοδο αναφοράς της αχρεώστητης καταβολής.
- τον αριθμό της μισθοδοτικής κατάστασης, τις αποδοχές (συντάξιμες-ασφαλιστέες), επί των οποίων υπολογίστηκαν οι αχρεώστητες (επί πλέον) εισφορές.
- Τα ποσά που παρακρατήθηκαν ως εισφορές ασφαλισμένου.
- Τα ποσά που παρακρατήθηκαν ως εισφορές εργοδότη.
- Το ποσό εισφορών που προκύπτει ως διαφορά "επί πλέον" και πρέπει να επιστραφεί. Τα ποσά των επί μέρους στηλών θα πρέπει να εμφανίζονται και ως ετήσια σύνολα.
Στις περιπτώσεις ελλειπουσών καταβολών (επί το έλαττον), που πιθανόν να προκύπτουν για ορισμένες μισθολογικές περιόδους, αυτές θα συμψηφίζονται με τις «επί πλέον» καταβολές των επόμενων περιόδων, ώστε στο σύνολο των μισθοδοτικών περιόδων του διαστήματος που έλαβε χώρα η αχρεώστητη καταβολή να εμφανίζεται «πιστωτικό υπόλοιπο».
Ευνόητο είναι ότι, στην περίπτωση εμφάνισης "χρεωστικού υπολοίπου", αυτό θα καταλογίζεται κατά τα γνωστά.
